ZADZWOŃ DO NAS - 12 352 25 25

Pubalgia sportowa

Pubalgia sportowa objawia się bólem w pachwinie lub w okolicy spojenia łonowego, którego przyczyną jest uraz mięśni brzucha i/lub mięśni przywodzicieli uda. Do kontuzji dochodzi najczęściej w trakcie uprawiania sportów o dużej komponencie zmian kierunku biegu, dlatego używa się określenia „sportowa”. Drugą nazwą powszechnie przyjętą w mediach czy w Internecie jest „przepuklina sportowa”, choć należy zaznaczyć, że naderwanie mięśni nie zawsze prowadzi do klasycznej przepukliny, w przebiegu której dochodzi do uwypuklenia się narządów wewnętrznych. Diagnostyka pubalgii sportowej nie jest łatwa ze względu na mnogość patologii dających objawy w okolicy pachwiny. Właściwe rozpoznanie umożliwia wdrożenie odpowiedniego leczenia, które w większości przypadków obejmuje postępowanie rehabilitacyjne.

Umów wizytę teraz - do lekarza specjalizującego się w leczeniu pubalgii sportowej w naszym szpitalu

lek. med. Grzegorz Jarosławski - spec. ortopeda


Grzegorz Jarosławski, ortopeda, Kraków

 

Jak dochodzi do urazu?

Pubalgia sportowa występuje u sportowców uprawiających dyscypliny, które cechują nagłe zmiany kierunku biegu oraz pozycje w szerokim rozkroku połączone z ruchami skrętnymi tułowia (piłkarze, hokeiści, rugbyści, tenisiści). Na miednicę w okolicy spojenia łonowego działają wtedy ogromne siły związane z napięciem mięśni brzucha i mięśni przywodzicielami uda. Siły te są przenoszone przez tzw. kompleks rozcięgien łonowych (ang. „pubic aponeurosis complex”), który utworzony jest przez:

  • rozcięgno mięśnia prostego brzucha (siła działa od góry),
  • rozcięgna mięśni skośnych i mięśnia poprzecznego (siła działa skośnie od góry),
  • ścięgna mięśni przywodzicieli uda (siła działa skośnie od dołu) i mięśnia smukłego (od dołu).

Przednią ścianę podbrzusza (pod linią łukowatą) tworzy zespół mięśni, powięzi i rozcięgien. Mięsień prosty brzucha rozpoczynający się na dolnych łukach żebrowych i mostku biegnie pionowo w dół i przyczepia się na spojeniu łonowym i grzebieniu kości miednicznej. Z przodu i z tyłu mięsień prosty brzucha otoczony jest pochewką, którą od przodu tworzą rozcięgna mięśni: skośnego zewnętrznego, skośnego wewnętrznego i poprzecznego. Z tyłu mięsień prosty brzucha jest oddzielony od otrzewnej jedynie cienką powięzią poprzeczną. Powięź poprzeczna posiada otwór (tzw. pierścień głęboki) dla kanału pachwinowego. Kanał pachwinowy jest strukturą, w której u mężczyzn przebiegają przewody nasienne, a u kobiet więzadło obłe macicy. Powięź poprzeczna zwłaszcza w okolicy pierścienia głębokiego stanowi miejsce w ścianie brzucha o zmniejszonej wytrzymałości, stąd często w tym miejscu dochodzi do uszkodzeń.

pubalgia sportowcow kresa lukowata

Jakie struktury ulegają uszkodzeniu?

Ból w pachwinie lub w okolicy spojenia łonowego w przebiegu pubalgii może wynikać z:

  • Tendinopatii lub naderwania ścięgien mięśni przywodzicieli uda na kości łonowej,
  • Naderwania przyczepu mięśnia protego brzucha na kości łonowej,
  • Wtórnego zapalenia spojenia łonowego,
  • Uszkodzenia tylnego pierścienia kanału pachwinowego (uszkodzenie powięzi poprzecznej brzucha).

Najczęściej spotyka się uszkodzenia przyczepu mięśnia prostego brzucha oraz przyczepu mięśni przywodzicieli na kości łonowej.

Film USG obrazujący patologiczne zmiany w przyczepie ścięgna mięśnia przywodziciela długiego uda:

Diagnostyka przepukliny sportowej

Wyróżnia się pięć typowych objawów, które wskazują na uraz typu pubalgia sportowa [2]:

  1. Subiektywny ból w pachwinie lub w dolnej części podbrzusza,
  2. Ból nasila się podczas wysiłku (np. podczas sprintu lub wykonywania brzuszków „sit-up”), a maleje w warunkach odpoczynku,
  3. Obecna bolesność palpacyjna gałęzi łonowej przy przyczepie mięśnia prostego brzucha i przyległych ścięgien,
  4. Ból podczas próby oporowego zgięcia 90 stopni i/lub przywiedzenia uda do kąta 45 stopni,
  5. Ból podczas próby oporowego przejścia z leżenia tyłem do siadu („resisted abdominal curl-up”).

Badania obrazowe stanowią cenną pomoc w potwierdzeniu wstępnej diagnozy z badania klinicznego. Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI, Magnetic Resonance Imaging) pozwala na uwidocznienie obrzęku szpiku kostnego kości łonowej oraz zmian wskazujących na uszkodzenie mięśni przy ich przyczepach do kości bądź uszkodzenie powięzi poprzecznej. Ze względu na większą dostępność wykonywane jest także dynamiczne badanie USG, podczas którego można stwierdzić obrzęk uszkodzonych tkanek miękkich i naderwania ścięgien mięśni.

Pubalgię sportową należy odróżnić od innych patologii lub schorzeń, które mogą objawiać się bólem w pachwinie:

  • konflikt panewkowo-udowy (FAI, femoro-acetabular impingement),
  • choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego,
  • jałowa martwica głowy kości udowej,
  • biodro trzaskające,
  • naderwanie przyczepu mięśnia prostego uda od kolca biodrowego przedniego dolnego miednicy,
  • bóle przeniesione z narządów podbrzusza (zapalenie dróg moczowych, endometrioza, wrzodziejące zapalenie jelita grubego).

Pubalgia sportowa – leczenie

Leczenie zachowawcze

Mniejsze uszkodzenia można leczyć zachowawczo poprzez rehabilitację prowadzoną pod nadzorem doświadczonego fizjoterapeuty. Świadomość mechanizmu urazu oraz właściwy instruktaż aktywacji i wzmacniania odpowiednich grup mięśniowych są niezbędne, by zawodnik mógł powrócić do uprawiania sportu w ciągu 6-8 tygodni od momentu rozpoczęcia terapii.

We wczesnej fazie leczenia pubalgii wskazana jest rezygnacja z obciążających treningów. Każdy pacjent powinien zostać szczegółowo oceniony pod kątem ograniczeń mobilności w biodrze i odcinku lędźwiowym, zaburzeń liniowości kończyny dolnej, dysbalansu napięć mięśniowych oraz negatywnych kompensacji podczas wykonywania prostych testów funkcjonalnych.

Rehabilitacja powinna uwzględniać terapię mięśniowo-powięziową, której celem jest wyrównanie nieprawidłowych napięć w obrębie kompleksu kręgosłup-miednica-kończyna dolna. W razie potrzeby wykonywane są mobilizacje stawu biodrowego, stawów krzyżowo-biodrowych i kręgosłupa.

Następnie fizjoterapeuta uczy, w jaki sposób aktywować mięśnie odpowiedzialne za stabilizację tułowia, tj. m.in. mięsień wielodzielny i mięsień poprzeczny brzucha. Celem terapii jest przywrócenie prawidłowej kolejności („timingu”) włączania się mięśni do pracy – najpierw mięśni głębokich, a następnie mięśni leżących bardziej powierzchownie. Pozwala to na zmniejszenie kompensacyjnej nadaktywności mięśnia protego brzucha przy braku aktywnej stabilizacji mięśni głębokich. Ważnym zadaniem jest także wzmacnianie mięśni odpowiedzialnych za stabilizacje stawu biodrowego.

Po uzyskaniu balansu napięć w obrębie miednicy i umiejętności prawidłowej stabilizacji tułowia wprowadzany jest trening poszczególnych faz chodu. Chód powinna cechować symetria oraz prawidłowe wzorce ruchowe miednicy. Ostatnim etapem rehabilitacji jest trening wzorców ruchowych specyficznych dla danej dyscypliny sportowej oraz ćwiczenia siłowo-wytrzymałościowe.

Leczenie operacyjne

Pacjenci, u których leczenie zachowawcze nie przyniosło oczekiwanych efektów lub u których rozpoznano towarzyszącą przepuklinę pachwinową kierowani są na leczenie operacyjne. Zabieg operacyjny może być przeprowadzany na otwarto lub metodą endoskopową. Czasami konieczne jest wzmocnienie miejsca uszkodzenia zewnątrzotrzewnową siatką wszczepianą za gałąź kości łonowej lub w tylną ścianę kanału pachwinowego. Wybór metody zabiegu operacyjnego należy do lekarza prowadzącego.

 

Źródła:

  1. Elattar O, Choi H-R, Dills VD, Busconi B. Groin Injuries (Athletic Pubalgia) and Return to Play. Sports Health. 2016;8(4):313-323.
  2. Ellsworth, Abigail A., Mark P. Zoland, and Timothy F. Tyler. Athletic pubalgia and associated rehabilitation. International Journal of Sports Physical Therapy 2014;9(6): 774–784.

Najczęściej zadawane pytania o pubalgię sportową:

Na czym polega pubalgia sportowa?

Pubalgia sportowa objawia się bólem w pachwinie lub w okolicy spojenia łonowego, którego przyczyną jest naderwanie ścięgien mięśni brzucha i/lub ścięgien mięśni przywodzicieli uda. Mięśnie te przyczepiają się do kości łonowej. Pubalgia sportowa występuje u sportowców uprawiających dyscypliny, które cechują nagłe zmiany kierunku biegu oraz pozycje w szerokim rozkroku połączone z ruchami skrętnymi tułowia (piłkarze, hokeiści, rugbyści, tenisiści). Na miednicę w okolicy spojenia łonowego działają wtedy ogromne siły związane z napięciem mięśni brzucha i mięśni przywodzicielami uda, co prowadzi do wystąpienia kontuzji. Pubalgia sportowa obejmuje również uszkodzenia powięzi poprzecznej brzucha, które czasami mogą doprowadzić do wystąpienia przepukliny pachwinowej.

Jak leczyć naderwanie mięśnia prostego brzucha w przebiegu pubalgii sportowej?

Leczenie naderwania przyczepu mięśnia protego do kości łonowej polega na odpowiednio ukierunkowanej rehabilitacji. W pierwszym etapie dąży się do wygojenia uszkodzonego ścięgna mięśnia. Następnym celem jest wyrównanie nieprawidłowych napięć w obrębie kompleksu kręgosłup-miednica-kończyna dolna oraz nauka aktywacji mięśni odpowiedzialnych za czynną stabilizację tułowia. Ostatni etap uwzględnia ćwiczenia wzmacniające oraz trening siłowo-wytrzymałościowy we wzorcach typowych dla danej dyscypliny sportowej. Powrót do uprawiania sportu jest możliwy w większości przypadków w 6-8 tygodniu od momentu rozpoczęcia fizjoterapii.

Czy pubalgia sportowa stanowi przyczynę przepukliny pachwinowej?

Przepuklina pachwinowa może występować tylko w niektórych przypadkach uszkodzenia powłok brzusznych typowych dla pubalgii sportowej. Rozległe rozerwanie powięzi poprzecznej brzucha może wiązać się z faktycznym uwypukleniem narządów podbrzusza przez uszkodzone miejsce. W większości przypadków pubalgia obejmuje jednak urazy przyczepów mięśni brzucha i mięśni przywodzących udo do kości łonowej, czemu nie towarzyszy powstawanie przepukliny.

Kontakt

Dworska 1B, 30-314 Kraków
rejestracja@dworska.pl

Godziny otwarcia

Poniedziałek:
7:30 - 20:30
Wtorek:
7:30 - 20:30
Środa:
7:30 - 20:30
Czwartek:
7:30 - 20:30
Piątek:
7:30 - 20:30
Sobota:
7:30 - 14:00
Niedziela:
nieczynne
lokalizacja parkingu

Parking koło Nowej Ortopedii - wjazd od ulicy Bułhaka