ZADZWOŃ DO NAS - 12 352 25 25

Zwyrodnienie biodra

Zwyrodnienie stawu biodrowego (koksartroza) stanowi główną przyczynę bólu biodra. Choroba zwyrodnieniowa jest przewlekłym procesem degeneracji stawu, który wynika z zaburzeń równowagi pomiędzy procesami niszczenia i naprawy chrząstki stawowej. Rozwój koksartrozy jest determinowany przez wiele czynników, z których największe znaczenie mają nieprawidłowe warunki anatomiczne stawu oraz przeciążenie mechaniczne biodra. Zwyrodnienie stawu biodrowego prowadzi do ograniczenia ruchomości i dolegliwości bólowych utrudniających chodzenie czy zmianę pozycji ciała. Leczenie polega głównie na łagodzeniu bólu biodra oraz ograniczeniu czynników ryzyka przyspieszających zwyrodnienie stawu biodrowego. W zaawansowanym stadium choroby konieczne jest wykonanie zabiegu wymiany zniszczonego biodra na sztuczny implant (endoprotezoplastyka biodra).

Umów wizytę teraz - do lekarza specjalizującego się w leczeniu zwyrodnienia biodra w naszym szpitalu

dr n. med. Tomasz Pardała - spec. ortopeda


 dr n. med. Tomasz Pardała - spec. ortopeda

 

Anatomia

Powierzchnie stawowe stawu biodrowego są utworzone przez głowę kości udowej oraz panewkę miednicy. Głowa kości udowej jest zagłębiona w panewce poza obręb równika, dlatego staw biodrowy określany jest stawem kulistym panewkowym. Element dodatkowy stanowi obrąbek stawowy przyczepiony do brzegu panewki. Obrąbek jest włóknisto-chrzęstnym pierścieniem, który dopasowuje obie powierzchnie stawowe do siebie i dodatkowo pełni rolę amortyzatora. Staw biodrowy otacza torebka stawowa oraz więzadła.

Na czym polega zwyrodnienie stawu biodrowego?

Proces zwyrodnienia zapoczątkowany jest w chrząstce stawowej. Wskutek oddziaływania różnych czynników dochodzi do jej ścieńczenia i utraty elastyczności. Często stwierdzane są także uszkodzenia obrąbka panewki, co zwiększa ryzyko dalszych urazów chrząstki stawowej. Istotą zmian zwyrodnieniowych jest stopniowe niszczenie chrząstki stawowej, co wiąże się z utratą jej grubości aż do odkrycia warstwy podchrzęstnej kości. Stopień zaawansowania zmian zwyrodnieniowych określa się za pomocą skali Outerbridge’a:

  • 0 – prawidłowy stan chrząstki,
  • 1 – rozmiękanie chrząstki,
  • 2 – obecność ubytków chrząstki o niepełnej grubości,
  • 3 – zniszczenia sięgające warstwy podchrzęstnej kości, ale bez jej odsłonięcia,
  • 4 – kontakt „kość na kość”.

Gdy chrząstka przestaje pełnić funkcję amortyzatora, a obciążenia zaczynają być przenoszone przez warstwę podchrzęstną kości, powstają miejscowe ogniska zagęszczenia tkanki kostnej określane mianem sklerotyzacji. Z czasem kość zaczyna trzeć o kość, co potęguje zakres uszkodzeń. Stopniowo dochodzi do utraty okrągłego kształtu głowy kości udowej, wskutek czego nie może się ona swobodnie poruszać w panewce miednicy. W wyniku powstałych uszkodzeń rozwija się wtórny stan zapalny, który zajmuje również torebkę stawową i więzadła, prowadząc do ograniczenia ruchomości w stawie. Ponadto na brzegach panewki dochodzi do wytworzenia się wyrośli kostnych (osteofitów) dodatkowo podrażniających otaczające tkanki miękkie.

Objawy zwyrodnienia stawu biodrowego

Do najczęściej zgłaszanych objawów choroby zwyrodnieniowej biodra należą:

  • ból w pachwinie,
  • ból biodra podczas chodzenia,
  • możliwe uczucie przeskakiwania oraz słyszalne trzaski w trakcie wykonywania ruchów w stawie biodrowym,
  • ograniczenie zakresu ruchu – rotacji wewnętrznej i wyprostu w biodrze,
  • osłabienie mięśni obręczy biodrowej, trudności w utrzymaniu pozycji na jednej nodze.

W zaawansowanej koksartrozie dochodzi do zapadnięcia się głowy w panewce i zniekształcenia szyjki kości udowej. Wskutek tego długość nogi ulega skróceniu, co może wtórnie spowodować skrzywienie kręgosłupa i wywołać ból pleców. Nieprawidłowe ustawienie biodra oraz utykanie mogą również doprowadzić do przeciążenia i bólu stawu kolanowego.

Przyczyny choroby zwyrodnieniowej biodra

Zwyrodnienie stawów biodrowych może mieć charakter pierwotny jak i wtórny. Pierwotna choroba zwyrodnieniowa rozwija się bez wyraźnych przyczyn, które można udowodnić badaniami klinicznymi. Wydaje się, że największe znaczenie w jej rozwoju mogą mieć czynniki genetyczne oraz zaburzenia ukrwienia nasad kości.

Na wtórną chorobę zwyrodnieniową narażone są głównie osoby z nieprawidłową budową anatomiczną stawu biodrowego, schorzeniami zapalnymi układu ruchu oraz osoby prowadzące tryb życia przeciążający stawy (sportowcy, pracownicy fizyczni). Wśród przyczyn wtórnych zmian zwyrodnieniowych można wyróżnić:

  • konflikt panewkowo-udowy (FAI, femoroacetabular impingement) - wzajemne złe dopasowanie kształtu głowy i panewki stawu biodrowego,
  • ostre urazy stawu biodrowego – złamania i zwichnięcia prowadzące do zaburzenia warunków anatomicznych biodra,
  • zaburzenia rozwojowe stawu – dysplazja stawu biodrowego przebyta w wieku dziecięcym zniekształcająca staw,
  • młodzieńcze złuszczenie głowy kości udowej – zniekształcenie głowy kości udowej,
  • choroby zapalne, np. reumatoidalne zapalenie stawów,
  • choroby zakaźne, np. gruźlicze zapalenie stawów,
  • choroby metaboliczne, np. chondrokalcynoza, dna moczanowa,
  • przeciążenie – praca stojąca, dźwiganie ciężarów, wyczynowe uprawianie sportu,
  • nadwaga i otyłość.

Diagnostyka zwyrodnienia stawów biodrowych

Lekarz ortopeda wykonuje badanie, podczas którego:

  1. zbiera szczegółowy wywiad dotyczący:
    • umiejscowienia i charakteru bólu biodra,
    • rodzaju aktywności oraz pozycji, które nasilają ból biodra,
    • obecności chorób towarzyszących, przebytych również w wieku dziecięcym,
    • przebytych urazów i operacji w obrębie stawu biodrowego,
    • wykonywanego zawodu i poziomu aktywności pacjenta,
  2. ocenia zakres ruchomości w stawie biodrowym,
  3. wykonuje test-na-koronawirusa-covid-19" title="testy na koronawirusa" class="lpoz">testy oceniające pozostałe struktury stawu, np. test na obecność konfliktu panewkowo-udowego.

Następnie oceniane są objawy zwyrodnienia widoczne na obrazach RTG:

  • Zwężenie szpary stawowej wskutek utraty grubości chrząstki,
  • Zagęszczenie tkanki kostnej (sklerotyzacja warstwy podchrzęstnej),
  • Wyrośla kostne (osteofity) na brzegach panewki,
  • Cysty podchrzęstne – miejsca kości wypełnione płynem stawowym.

Jeśli to konieczne, lekarz zleci wykonanie rezonansu magnetycznego biodra /link/. Rezonans magnetyczny (MRI) jest jedyną nieinwazyjną metodą diagnostyczną, która pozwala na dokładną ocenę uszkodzeń obrąbka oraz chrząstki stawu biodrowego. Badanie MRI znacznie ułatwia właściwą kwalifikację pacjenta do leczenia. Jednocześnie warto zaznaczyć, że ból biodra zależny jest od podrażnienia unerwionych tkanek oraz toczącego się wtórnie procesu zapalnego. Ostateczna ocena zwyrodnienia biodra i wybór leczenia powinny opierać się na korelacji między objawami zgłaszanymi przez pacjenta oraz wynikami badań obrazowych. Duże znaczenie w wyborze postępowania ma również poziom aktywności oraz oczekiwania pacjenta co do wyników leczenia.

Leczenie zwyrodnienia stawu biodrowego (koksartrozy)

Leczenie zachowawcze

Leczenie zachowawcze koksartrozy obejmuje:

  1. Odciążenie stawu:
    • domowe sposoby: ograniczenie pozycji stojącej, unikanie noszenia ciężkich przedmiotów, codzienna gimnastyka w pozycji leżącej,
    • modyfikacja aktywności fizycznej, np. zamiana biegania na jazdę na rowerze lub pływanie,
    • redukcja masy ciała,
    • korzystanie z kuli, laski lub balkonika,
  2. Rehabilitację:
    • ćwiczenia na zwyrodnienie stawu biodrowego wzmacniające mięśnie stabilizujące staw biodrowy,
    • zabiegi z zakresu fizykoterapii o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym,
  3. Leki na zwyrodnienie stawów biodrowych:
    • zastrzyki z kwasu hialuronowego poprawiające jakość płynu stawowego,
    • ostrzykiwanie osoczem z stężonymi płytkami, terapia Orthokine – metody hamujące przetrwały stan zapalny i wspierające naturalne procesy naprawcze struktur stawu,
    • leki przeciwbólowe i przeciwzapalne podawane doustnie lub w formie zastrzyku (blokada stawu).

Więcej informacji o tym jak zapobiec dalszej progresji zwyrodnienia stawu można znaleźć w artykule „Leczenie zachowawcze uszkodzeń chrząstki” 

Leczenie operacyjne

Leczenie operacyjne podejmuje się w przypadku braku powodzenia leczenia zachowawczego lub w razie rozpoznania uszkodzeń stawu, które powinny być leczone operacyjnie. Główne zabiegi operacyjne wykonywane w chorobie zwyrodnieniowej biodra to artroskopia stawu biodrowego oraz endoprotezoplastyka biodra. Wczesne postaci choroby zwyrodnieniowej oraz zmiany prowadzące do szybkiego rozwoju zwyrodnienia można leczyć artroskopowo. Do wskazań artroskopii biodra należą:

  • Konflikt panewkowo-udowy,
  • Obecność wolnych ciał w stawie,
  • Leczenie zmian wywołanych chondrokalcynozą lub dną moczanową,
  • Płukanie stawu w przypadku jego ropnego zakażenia,
  • Wczesne postaci jałowej martwicy kości.

Jeżeli artroskopia nie zostanie wykonana we wczesnym stadium choroby, ryzyko szybkiego rozwoju zwyrodnienia biodra znacznie się zwiększa. Zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe ostatecznie leczy się endoprotezoplastyką - czyli wymianą zniszczonego stawu biodrowego na sztuczny implant.

Najczęściej zadawane pytania o zwyrodnienie biodra:

Co to jest koksartroza?

Koksartroza (coxae – biodro, arthrosis – zwyrodnienie) to inaczej choroba zwyrodnieniowa stawów biodrowych. Istotą zwyrodnienia jest stopniowe niszczenie chrząstki stawowej biodra aż do odsłonięcia warstwy podchrzęstnej kości. Uszkodzenia wywołują wtórny stan zapalny stawu, który obejmuje także torebkę i więzadła, prowadząc do ich zwłóknienia. Efektem jest bolesne ograniczenie zakresu ruchu oraz ból podczas obciążania biodra masą ciała.

Jakie są objawy zwyrodnienia stawu biodrowego?

Zwyrodnieniu stawu biodrowego towarzyszy ból w pachwinie podczas chodzenia, ograniczenie ruchomości stawu biodrowego oraz możliwe uczucie przeskakiwania w trakcie wykonywania ruchów kończyną dolną. Zaawansowane postaci zwyrodnienia cechuje silny ból, zesztywnienie stawu biodrowego oraz skrócenie długości kończyny dolnej powodujące utykanie a nawet trudności w zmianie pozycji.

Jak leczyć zwyrodnienie stawu biodrowego?

Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów jest głównie objawowe – jego celem jest złagodzenie dolegliwości bólowych oraz zapobieganie pogłębienia się deformacji stawu. Leczenie nakierowane jest na ograniczenie czynnika przyspieszającego proces zwyrodnieniowy. Postępowanie zachowawcze obejmuje: odciążenie stawu, modyfikację aktywności fizycznej, rehabilitację, terapie biologiczne (osocze z stężonymi płytkami) oraz stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. U wybranych pacjentów wskazane jest wykonanie artroskopii biodra, co pozwala usunąć zmiany, które mogłyby doprowadzić do szybkiej destrukcji stawu. Zaawansowane stadium koksartrozy wymaga wykonania endoprotezoplastyki czyli wszczepienia sztucznej endoprotezy biodra.

Kontakt

Dworska 1B, 30-314 Kraków
rejestracja@dworska.pl

Godziny otwarcia

Poniedziałek:
7:30 - 20:30
Wtorek:
7:30 - 20:30
Środa:
7:30 - 20:30
Czwartek:
7:30 - 20:30
Piątek:
7:30 - 20:30
Sobota:
7:30 - 14:00
Niedziela:
nieczynne
lokalizacja parkingu

Parking koło Nowej Ortopedii - wjazd od ulicy Bułhaka