Chrzęstniakowatość maziówkowa to choroba polegająca na nieprawidłowym tworzeniu się guzków chrzęstnych w błonie maziowej (wewnętrznej części torebki stawowej). Guzki te mogą ulegać stopniowemu zwapnieniu i kostnieniu, zwiększając swoje wymiary i twardość. Guzki pozostają związane z błoną maziową jako uszypułowane owalne guzy lub oddzielają się i gromadzą w jamie stawu, tworząc wolne ciała stawowe. Obecność wolnych ciał w stawie w warunkach jego zwiększonego obciążenia (sport, praca fizyczna) może predysponować do szybszego zużywania chrząstki stawowej i przyspieszenia progresu zmian zwyrodnieniowych. Dowiedz się, w jaki sposób diagnozuje się chrzęstniakowatość maziówkową, a także na czym polega operacyjne usunięcie ciał wolnych z chorego stawu.
Umów wizytę u ortopedy leczącego chrzęstniakowatość stawów w naszym szpitalu
Wybierz ortopedę i umów wizytę przez www lub ZADZWOŃ: 12 352 25 25.
Chrzęstniakowatość kolana
Chrzęstniakowatość barku, łokcia, nadgarstka
Chrzęstniakowatość stawu skokowego
W których stawach najczęściej dochodzi do gromadzenia się ciał chrzęstno-kostnych?
W większości przypadków choroba dotyczy zwykle jednego stawu, choć czasami zdarza się, że guzki zaczynają powstawać w obrębie kilku stawów naraz.
Chrzęstniakowatość maziówkowa atakuje najczęściej staw kolanowy, niemniej jednak schorzenie to może zająć każdy dowolny staw maziówkowy, np. staw biodrowy, ramienny, łokciowy, promieniowo-nadgarstkowy, skokowy, a nawet staw skroniowo-żuchwowy.
Jak dochodzi do powstania guzków i wolnych ciał wewnątrz stawu?
W przebiegu chondromatozy błona maziowa funkcjonuje nieprawidłowo, wytwarzając uszypułowane guzki zbudowane z chondroblastów i fibroblastów. Guzki pobierają z płynu stawowego substancje stymulujące wapnienie i kostnienie śródchrzęstne, stopniowo zwiększając swoje wymiary. Guzki mogą odrywać się od błony maziowej i stawać się luźne wewnątrz stawu. Wielkość luźnych ciał chrzęstno-kostnych może być różna - od kilku milimetrów do aż kilku centymetrów. Z biegiem czasu przestrzeń stawowa wypełnia się coraz większą liczbą ciał chrzęstno-kostnych, zaburzając prawidłową biomechanikę stawu.
Schorzenie może przebiegać w dwóch głównych postaciach: pierwotnej chrzęstniakowatości maziowej (zwanej również zespołem Reichela) oraz wtórnej chrzęstniakowatości maziowej.
Postać pierwotna
Jak dotąd etiologia postaci pierwotnej nie została ostatecznie ustalona. W tworzących się guzkach stwierdzono podwyższony poziom białka morfogenicznego kości (BMP, z ang. bone morphogenetic protein) stymulujących kościotworzenie. W zajętych stawach stwierdzono podwyższony poziom IL-6 i czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego-A (vascular endothelial growth factor – VEGF), niemniej jednak znaczenie tych substancji dla procesu powstawania guzków nie zostało jednoznacznie wyjaśnione.
Postać wtórna
Podejrzewa się, że wtórna postać chrzęstniakowatości maziówki może rozwijać się na podłożu mechanicznego podrażnienia błony maziowej przez tworzące się zmiany zwyrodnieniowe stawu. Nie wyklucza się, że powstawanie guzków stanowi część procesu zwyrodnieniowego.
Postać pozastawowa
Identyfikuje się także pozastawową postać choroby - w tym wypadku obecność guzków stwierdza się w kaletce maziowej i/lub w pochewce ścięgna w pobliżu zajętego stawu.
U kogo głównie występuje ta choroba?
Postać pierwotna chrzęstniakowatości maziówkowej występuje najczęściej u pacjentów między 30 a 50 rokiem życia. Mężczyźni chorują nawet 4 razy częściej niż kobiety. Postać wtórną diagnozuję się częściej u osób starszych.
Chrzęstniakowatość maziówkowa - objawy
Początkowo, gdy guzki są niewielkie, jest ich mało, a ich lokalizacja nie zaburza ruchu stawu, choroba nie musi dawać wyraźnych objawów. Niektórzy pacjenci mogą skarżyć się na dolegliwości bólowe, obrzęk i zwiększone ocieplenie stawu związane z wysiękiem zapalnym błony maziowej. Ból może być obecny w spoczynku i nasilać się podczas uprawiania sportu lub innej formy silnego obciążania zajętego stawu.
W dalszym przebiegu chrzęstniakowatości maziowej, luźne ciała mogą zwiększyć swoją liczebność i wielkość na tyle, by zacząć wywoływać dodatkowe objawy takie jak:
- Możliwe trzeszczenie, chrupanie lub uczucie przeskakiwania w stawie spowodowane przemieszczaniem się wolnych ciał podczas ruchu,
- Możliwe ograniczenie zakresu ruchu, a w niektórych przypadkach zablokowanie ruchu w stawie wskutek zaklinowania się ciała chrzęstno-kostnego w lokalizacji anatomicznej uniemożliwiającej ruch,
- Po wielu latach nieleczonej choroby typowe objawy zwyrodnienia stawu: ból związany ze zniszczeniem chrząstki stawowej i odkryciem warstwy podchrzęstnej kości, stopniowe ograniczenie zakresu ruchu w zajętym stawie.
Rozpoznanie chondromatozy maziówkowej
Rozpoznanie chondromatozy maziowej ustala się na podstawie wywiadu lekarskiego, badania ortopedycznego stawu oraz analizy wyników badań obrazowych.
W przypadku stawów takich jak kolano, bark czy nadgarstek, doświadczony lekarz ortopeda może potwierdzić diagnozę chrzestniakowatości, wykonując USG stawu na miejscu w gabinecie. W badaniu USG widoczny jest przerost i obrzęk błony maziowej. Możliwe jest ponadto stwierdzenie obecności wolnych ciał przemieszczających się podczas ruchu w stawie. Badanie radiologiczne (RTG) może być pomocne w potwierdzeniu diagnozy, kiedy widoczność przestrzeni stawu w zakresie dostępnym w badaniu USG jest niewystarczający lub niejednoznaczny (np. w obrębie stawu biodrowego).
Możliwe powikłania chrzęstniakowatości stawów
Obecność wolnych ciał może zwiększyć zużywanie chrząstki stawowej ze względu na generowanie punktowego nacisku na chrząstkę i miejscowe zwiększenie jej zużycia. Chrząstka staje się bardziej podatna na dalsze uszkodzenia, zwłaszcza, jeśli pacjent uprawia sport lub wykonuje ciężką pracę fizyczną. U pacjentów mocno obciążających zajęte chorobą stawy może to predysponować do przyspieszenia rozwoju zmian zwyrodnieniowych.
Leczenie chrzęstniakowatości maziówkowej
Celem leczenia jest zmniejszenie bólu i obrzęku stawu, poprawa funkcji biomechanicznych stawu, w tym profilaktyka miejscowego przeciążenia chrząstki stawowej przez nagromadzone ciała chrzęstno-kostne.
Leczenie pierwotnej postaci chrzęstniakowatości polega na operacyjnym usunięciu wolnych ciał stawowych, oczyszczeniu błony maziowej z guzków, a czasami również synowektomii (wycięciu zmienionej zapalnie błony maziowej).
Operacja może być przeprowadzona małoinwazyjnie artroskopowo lub też na otwarto z pełnym otwarciem stawu. Wybór metody zależy od wielkości wolnych ciał koniecznych do usunięcia, ich lokalizacji, a także preferencji operatora.
Artroskopia stawu
W wielu przypadkach obecne stosowane techniki artroskopowe pozwalają na skuteczne usunięcie wolnych ciał stawowych i oczyszczenie błony maziowej. Jest to dobry wybór zwłaszcza, jeżeli wolne ciała są drobne i występują w różnych przedziałach stawu. Artroskopia pozwala na dokładną eksplorację stawu wraz z zachyłkami i trudno dostępnymi okolicami anatomicznymi, np. za rogami tylnymi łąkotek kolana. Czasami konieczne jest wykonanie dodatkowych portali artroskopowych, niemniej jednak wciąż utrzymana małoinwazyjność zabiegu ogranicza ból pooperacyjny i daje pacjentowi szansę na szybszy powrót do aktywności (w porównaniu do operacji na otwarto).
Zabieg na otwarto - artrotomia
Operacja z całkowitym otwarciem stawu może być konieczna wtedy, gdy wielkość oraz ilość zmian koniecznych do usunięcia jest bardzo duża. Ze względu na większą inwazyjność operacji, czasami musi być ona podzielona na dwa etapy – gdy z jednego dostępu nie jest możliwe usunięcie zmian leżących po przeciwległej stronie stawu.
Umów wizytę u ortopedy leczącego chrzęstniakowatość stawów
Wybierz ortopedę i umów wizytę przez www lub ZADZWOŃ: 12 352 25 25.
Chrzęstniakowatość kolana
Chrzęstniakowatość barku, łokcia, nadgarstka
Chrzęstniakowatość stawu skokowego
Chcesz uzyskać więcej szczegółowych informacji na temat warunków operacji w naszym szpitalu? Zadzwoń: 12 352 25 25.
