Jeżeli łąkotka przypomina kształtem okrąg lub dysk i nadmiernie pokrywa powierzchnię stawową kości piszczelowej, rozpoznaje się tzw. łąkotkę tarczowatą. Nieprawidłowość dotyczy wyłącznie łąkotki bocznej kolana. Nietypowy kształt, struktura i biomechanika łąkotki tarczowatej zwiększają ryzyko jej uszkodzeń. Dowiedz się więcej o przyczynach, diagnostyce i leczeniu łąkotki tarczowatej.
Umów wizytę u ortopedy operującego uszkodzenia łąkotki tarczowatej
Wybierz ortopedę i umów wizytę przez www lub ZADZWOŃ: 12 352 25 25.
Jaka jest przyczyna i skąd wynika budowa łąkotki tarczowatej?
Przyczyna występowania łąkotki tarczowatej nie jest znana. Podejrzewa się, że jest to wada wrodzona. Kształt łąkotki różni się w kolejnych etapach rozwoju płodu. Nieprawidłowa morfologia łąkotki może wynikać z zaburzeń resorpcji w obrębie jej środkowej części w życiu płodowym. Łąkotka tarczowata może być więc rzeczywiście wrodzoną anomalią. Czynniki genetyczne prawdopodobnie odgrywają rolę w jej rozwoju - niektóre badania donoszą o rodzinnym występowaniu łąkotek tarczowatych.
Wewnętrzna struktura łąkotki tarczowatej różni się od fizjologicznie prawidłowej łąkotki. Łąkotka tarczowata charakteryzuje się zmniejszoną liczbą włókien kolagenowych i utratą prawidłowej orientacji kolagenu, często występuje również zwyrodnienie śluzowate. Badania podają ponadto znaczną dezorganizację kolistej sieci kolagenowej i niejednorodny przebieg obwodowo ułożonych włókien kolagenowych w strukturze łąkotki tarczowatej.
Rodzaje łąkotek tarczowatych
Jedna z klasyfikacji łąkotek uwzględnia obecność lub brak prawidłowego przyczepu rogu tylnego łąkotki, a także stopień pokrycia plateau kości piszczelowej przez łąkotkę. Łąkotki tarczowate dzieli się na:
- Pełne - łąkotka w kształcie dysku całkowicie pokrywająca plateau piszczeli w przedziale bocznym, posiadająca prawidłowy przyczep rogu tylnego,
- Częściowe – łąkotka ma kształt półksiężycowy i prawidłowy przyczep tylny, ale pokrywa mniej niż 80% plateau kości piszczelowej,
- Wrisberg – łąkotka ma najbardziej zbliżony kształt do prawidłowej łąkotki, ale nie posiada prawidłowego przyczepu tylnego (brak więzadła wieńcowego, obecne jest jedynie więzadło Wrisberga). Ze względu na nadmierną ruchomość łąkotki bocznej o tym typie, łąkotka ulega nadmiernemu przemieszczaniu podczas ruchów zginania i prostowania kolana.
Urazy łąkotki tarczowatej
Nieprawidłowości strukturalne i odmienne unaczynienie łąkotki tarczowatej powodują, że jest ona bardziej podatna na pęknięcia. Zwiększona grubość oraz nieprawidłowy kształt łąkotki tarczowatej zwiększają prawdopodobieństwo zaklinowania między kością udową a piszczelową. W przypadku braku przyczepu więzadła łąkotkowo-udowego do kości udowej ryzyko urazu łąkotki jest jeszcze większe.
Urazy łąkotek, w tym łąkotek tarczowatych, często występują w warunkach obciążenia w połączeniu z ruchem skrętnym kolana (gdy kość udowa rotuje się względem ustabilizowanej kości podudzia). Do urazów łąkotek często dochodzi podczas uprawiania sportów wymagających obrotu na kończynie dolnej i szybkich zmian kierunku biegu, a także sportów kontaktowych.
Czy łąkotka tarczowata boli?
Osoby posiadające łąkotkę tarczowatą mogą nie odczuwać żadnych dolegliwości bólowych (nieuszkodzona łąkotka tarczowata zwykle jest bezobjawowa). Jedynie w przypadku nadmiernie ruchomej niestabilnej łąkotki Wrisberga pacjent może obserwować trzaskanie lub klikanie w kolanie bez urazowej przyczyny. U niektórych pacjentów przeskakiwaniu łąkotki może dodatkowo towarzyszyć ból kolana, ale najczęściej jest już on związany z mechanicznym uszkodzeniem łąkotki.
Objawy uszkodzenia łąkotki
Najczęściej zgłaszane objawy wynikające z uszkodzenia łąkotki tarczowatej to:
- ból i obrzęk kolana,
- bolesne przeskakiwanie w kolanie,
- blokowanie kolana,
- uczucie niestabilności kolana.
Łąkotka tarczowata – diagnostyka uszkodzeń
Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI) umożliwia uzyskanie szczegółowych przekrojów tkanek miękkich stawu kolanowego i jest najlepszym badaniem pozwalającym na rozpoznanie łąkotki tarczowatej. MRI może wykazać nieprawidłowy kształt łąkotki, a także pęknięcia w jej obrębie.
Leczenie łąkotki tarczowatej
Przypadkowo zdiagnozowane łąkotki tarczowate, które nie wywołują u pacjenta żadnych objawów, nie wymagają leczenia.
Leczenie urazów łąkotki
W procesie planowania leczenia lekarz ortopeda bierze pod uwagę: typ i lokalizację uszkodzenia łąkotki tarczowatej, objawy towarzyszące, czas trwania objawów oraz poziom aktywności fizycznej pacjenta. Jeśli występują objawy takie jak ból, blokada, obrzęk i uczucie niestabilności, konieczne jest przeprowadzenie operacji.
Podczas artroskopii kolana może zostać rozpoznany rzadki typ niestabilnej łąkotki Wrisberga. Jej nadmierne przemieszczenie jest widoczne tylko wtedy, gdy zachodzi ruch zginania i prostowania kolana. Podczas zaplanowanej artroskopowej naprawy łąkotki operator może więc dodatkowo rozpoznać wariant łąkotki Wrisberga i śródoperacyjnie zadecydować o jej chirurgicznej stabilizacji.
Celem operacji jest uzyskanie stabilnej i funkcjonalnej łąkotki bocznej. Zabieg jest przeprowadzany artroskopowo i polega na:
- usunięciu nienaprawialnej części uszkodzonej łąkotki,
- wykonaniu plastyki łąkotki tarczowatej - ortopeda wycina nadmiar łąkotki tak, aby uzyskać kształt najbardziej zbliżony do prawidłowej łąkotki,
- zszyciu uszkodzenia łąkotki (jeśli jest naprawialne),
- stabilizacji rogu tylnego łąkotki (jeśli zdiagnozowano jej nadruchomość).
Należy poskreślić, że operator powinien zawsze dążyć do zachowania własnej naturalnej łąkotki pacjenta. Optymalnym rozwiązaniem jest artroskopowe szycie uszkodzonej łąkotki.
Leczenie uszkodzeń nienaprawialnych
Jeżeli uszkodzenie jest nienaprawialne, ortopeda musi wykonać meniscektomię całkowitą (całkowite wycięcie łąkotki) lub jej części (częściowe wycięcie łąkotki). W sytuacji spodziewanej utraty funkcji, które do tej pory pełniły łąkotki, konieczne jest rozważenie kolejnej operacji polegającej na:
- implantacji częściowego fragmentu łąkotki (synetycznego implantu np. Actifit albo Menaflex),
- implantacji całkowitego przeszczepu łąkotki – allograftu pochodzącego z banku tkanek.
Implant zastępuje funkcję naturalnej łąkotki, dzięki czemu zachowujemy właściwości łąkotki takie jak: absorpcja wstrząsów i dopełnienie powierzchni stawowych. Zapobiegamy tym samym nadmiernym przeciążeniom i przedwczesnym zmianom zwyrodnieniowym kolana w przyszlości.
Postępowanie po operacji
Cele i etapy fizjoterapii po operacji plastyki i zszyciu uszkodzonej łąkotki tarczowatej są analogiczne jak w przyapdku rehabilitacji po szyciu normalnej łąkotki:
- łagodzenie dolegliwości bólowych we wczesnym okresie pooperacyjnym,
- czasowe odciążenie stawu (chód o kulach) przez ok. 6 tygodni celem ułatwienia gojenia zszytej części łąkotki,
- stopniowe obciążanie kończyny z reedukacją wzorca chodu,
- stopniowe i bezpieczne dla szytej łąkotki zwiększanie zakresu ruchu w stawie kolanowym,
- wzmacnienie mięśni stabilizujących miednicę i kończynę dolną,
- poprawa równowagi,
- trening wzorców funckjonalnych i elementów treningu sportowego.
Ze względu na plastykę łąkotki i zmienioną biomechanikę kolana po operacji, układ mięśniowo-stawowy może potrzebowac nieco więcej czasu, aby osiągnąć optymalny poziom sprawności wymagany do podjęcia aktywności sportowej. Całkowity czas rehabilitacji może się więc wydłużyć o kilka tygodni (w przypadku normalnej łąkotki byłoby to ok. 16-20 tygodni).
Rekonwalescencja po operacji wszczepienia sztucznego implantu łąkotki przebiega jeszcze dłużej. Większość pacjentów powraca do codziennych obowiązków w 3 miesiącu po zabiegu. powrót do sportu wymaga dłuższej rehabilitacji – jest to około 6-10 miesiąc po przeszczepie łąkotki. Wiecej informacji na ten temat znajdziesz w artykule o OPERACJI PRZESZCZEPIENIA ŁĄKOTKI KOLANA.
Ważne informacje
|
Czas trwania zabiegu (zależny od zakresu i rodzaju operacji) |
45 - 120 minut |
| Badania wymagane do zabiegu | podstawowe - zakładka przygotowanie do operacji |
| Znieczulenie | podpajęczynówkowe |
| Pobyt w Szpitalu | do 4 - 8 godzin po operacji |
| Okres znacznej dysfunkcji | 3 tygodnie |
| Okres ograniczonej dysfunkcji | 3 - 6 tygodni po operacji (szycie) 3-12 tygodni (przeszczep) |
| Zdjęcie szwów - pierwsza wizyta | 12 -16 dni po operacji |
| Zmiana opatrunków | co 3 - 4 dni |
| Przeciwwskazania do zabiegu | zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe kolana |
Umów wizytę u ortopedy operującego uszkodzenia łąkotki tarczowatej
Wybierz ortopedę i umów wizytę przez www lub ZADZWOŃ: 12 352 25 25.
Źródła:
Kim JG, Han SW, Lee DH. Diagnosis and Treatment of Discoid Meniscus. Knee Surg Relat Res. 2016 Dec 1;28(4):255-262. doi: 10.5792/ksrr.16.050. PMID: 27894171; PMCI
Chcesz uzyskać więcej szczegółowych informacji na temat operacji przeprowadzanych w Szpitalu Dworska w Krakowie? Zadzwoń: 12 352 25 25.
