ZADZWOŃ DO NAS - 12 352 25 25

Zespół bocznego fałdu błony maziowej kolana

Zespół fałdu bocznego błony maziowej jest rzadkim schorzeniem dotyczącym stawu kolanowego (fałd przyśrodkowy jest rozpoznawany znacznie częściej). Obecność patologicznego przerostu bocznego fałdu błony maziowej może w niektórych przypadkach stanowić przyczyną bólu w przednio-bocznej części kolana, szczególnie u sportowców. Przeczytaj tekst i dowiedz się, skąd w kolanie biorą się fałdy maziowe oraz kiedy powinny zostać usunięte podczas zabiegu artroskopii.

Umów wizytę u ortopedy operującego fałdy błony maziowej kolana

Wybierz ortopedę i umów wizytę przez www lub ZADZWOŃ: 12 352 25 25.

lek. med. Grzegorz Jarosławski - spec. ortopeda


Grzegorz Jarosławski, ortopeda, Kraków

dr n. med. Amadeusz Skiba - spec.ortopeda


dr n. med. Amadeusz Skiba - spec.ortopeda

dr n. med. Tomasz Pardała - spec. ortopeda


 dr n. med. Tomasz Pardała - spec. ortopeda

 

Czym są fałdy błony maziowej kolana?

Fałdy maziowe stanowią pozostałości embrionalne składające się z tkanki mezenchymalnej, która powstaje w kolanie podczas życia płodowego. Tkanka ta tworzy błony, które dzielą kolano płodu na przedział piszczelowo-udowy przyśrodkowy i boczny, a także kaletkę nadrzepkową. W 8-12 tygodniu życia płodowego tkanka mezenchymalna powinna ulec stopniowej resorpcji, pozostawiając pojedynczą jamę stawu kolanowego. U niektórych płodów tkanka mezenchymalna nie zostaje w pełni wchłonięta. W rezultacie, u tych osób można zaobserwować fałdy maziowe kolana.

Fałdy maziowe przypominają dodatkową błoniastą przegrodę w kolanie, często niepełną. Rozróżnia się cztery typy fałdów maziowych kolana:

  • fałd nadrzepkowy,
  • fałd podrzepkowy,
  • fałd przyśrodkowy,
  • fałd boczny.

Częstość występowania fałdów przyśrodkowych jest największa (nawet do 80% wszystkich wykrytych fałdów maziowych stawu kolanowego). Boczne fałdy błony maziowej kolana występują bardzo rzadko – ok. % przypadków. Ze względu na wyższą częstość występowania bocznych fałdów maziowych u osób zamieszkających Azję, niektórzy autorzy sugerują specyficzność rasową tej struktury.

Boczny fałd maziowy kolana – gdzie się znajduje?

Boczny fałd maziowy można zlokalizować około 1-2 cm z boku rzepki.

Czym różni się boczny fałd maziowy od pozostałych fałdów?

Niektórzy autorzy wątpią, czy jest to prawdziwa pozostałość embriologicznej fazy rozwoju. Istnieją doniesienia proponujące tezę, że fałd boczny powstaje przez mechaniczne podrażenienie normalnie występującego w kolanie przyrzepkowego ciała tłuszczowo-maziowego. Struktura histologiczna bocznych fałdów maziówki różni się od pozostałych fałdów kolana - fałd boczny posiada cechy niespecyficznego zapalenia i zwłóknienia tkanki pokrytej komórkami błony maziowej. Pozostałe fałdy cechuje natomiast metaplazja chrzęstno-włóknista, kolagenyzacja i zwapnienie.  

Istnieją więc dwie hipotezy pochodzenia bocznych fałdów maziówkowych:

  1. prawdziwe boczne fałdy maziówkowe – wrodzone pozostałości wynikające z niepełnej resorpcji błon maziowych podczas życia płodowego,
  2. zapalne pogrubienie bocznego ciała tłuszczowo-maziowego kolana – powstające wskutek powtarzanego stresu mechanicznego powodującego mikrouszkodzenia tkanek.

Fałdy maziówkowe są często obserwowane podczas zabiegów artroskopowych i zwykle stanowią przypadkowe odkrycia nie mające rzeczywistych konsekwencji klinicznych (pacjent nie odczuwa istotnych objawów bólowych kolana w tym miejscu). Nadal kontrowersyjny jest patologiczny charakter fałdów maziowych oraz moment, w którym powinny one być leczone.

Kiedy ból kolana może wynikać z przerostu bocznego fałdu maziowego?

Fałdy maziówkowe w pewnych okolicznościach mogą stać się objawowe, tzn. mogą zacząć generować ból przednio-bocznej części kolana. Najczęściej dzieje się to wskutek:

  • stłuczenia kolana wskutek upadku,
  • bezpośredniego tępego urazu przednio- bocznej części kolana,
  • skręcenia stawu kolanowego,
  • krwawienia śródstawowego po urazie,
  • zapalenia stawu kolana,
  • uszkodzenia łąkotki,
  • powtarzających się długotrwale ruchów zgięcia i wyprostu kolana podczas intensywnego uprawiania sportu (np. wioślarstwa, kolarstwa, biegania).

Po wyleczeniu ostrej kontuzji lub załagodzeniu zaostrzonego przeciążenia kolana pacjenci mogą przez pewien czas nie odczuwać żadnych objawów ze strony fałdu maziowego. Po pewnym czasie (nawet po kilku miesiącach), zwykle w trakcie powrotu do bardziej intensywnej aktywności czy uprawiania sportu, może rozwinąć się ból przednio-bocznej części kolana.

Fałd maziowy ulega podrażnieniu, zbliznowaceniu i powiększeniu, wskutek czego wchodzi w konflikt mechaniczny z otaczającym i tkankami. Skutkuje to rozwojem przewlekłego bólu przednio-bocznej części kolana (rozwinięciem syndromu bocznego fałdu maziowego).

Objawy syndromu bocznego fałdu maziowego

Zespół bocznego fałdu maziowego może powodować szereg objawów, takich jak:

  • ból przednio-bocznej części kolana,
  • możliwe dolegliwości ze strony stawu udowo-rzepkowego – uczucie ciągnięcia rzepki podczas zginania i prostowania kolana,  
  • klikanie, trzeszczenie podczas wykonywania ruchów kolanem (również w odciążeniu),
  • miejscowy obrzęk z boku rzepki.

Diagnostyka - badanie stawu kolanowego

W przypadku bólu przednio-bocznej części kolana powstałego na bazie powyżej opisanych okoliczności, dobry lekarz ortopeda  powinien zachować czujność diagnostyczną i brać również pod uwagę fałd boczny błony maziowej jako możliwą przyczynę dolegliwości bólowych kolana.

Badaniem umożliwiającym wykrycie stanu zapalnego i zbliznowacenia fałdu bocznego kolana jest ultrasonografia (USG). Jest to nieinwazyjne, proste i bezbolesne badanie, które ortopeda może wykonać na miejscu w gabinecie podczas wizyty konsultacyjnej. Dzięki dynamicznej ocenie tkanek w USG podczas ruchów kolana możliwe jest wykrycie konfliktu w momencie przeskakiwania fałdu bocznego względem przyległych struktur kolana.

Leczenie objawowego bocznego fałdu maziowego

Postępowanie zachowawcze

U pacjentów z łagodnymi objawami skuteczne może być leczenie zachowawcze uwzględniające:

  • odpoczynek,
  • fonoforeza z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi,
  • iniekcje kortykosteroidów pod kontrolą USG,
  • poprawa biomechaniki i stabilności kolana celem zmniejszenia przeciążeń - wzmacnianie głowy przyśrodkowej mięśnia czworogłowego uda, mobilizacje rzepki, terapia manualna, stretching mięśni kulszowo-goleniowych,
  • poprawa techniki sportowej.

Chirurgiczne wycięcie fałdu podczas artroskopii kolana

Jeżeli postępowanie zachowawcze okazuje się być niewystarczające, należy rozważyć chirurgiczne wycięcie fałdu maziowego. Jest to wskazane szczególnie w przypadku, gdy problem bólu kolana kilkukrotnie powraca, a fałd maziowy cechuje znaczne pogrubienie wchodzące w konflikt z otaczającymi tkankami przy ruchach kolana.  

Podczas zabiegu artroskopii ortopeda wprowadza do wnętrza stawu miniaturową kamerę (artroskop) i narzędzia chirurgiczne pozwalające na precyzyjne usunięcie fałdu. Artroskopia jest zabiegiem małoinwazyjnym – aby przeprowadzić zabieg, operator wykonuje tylko kilka punktowych otworów w kolanie, by wprowadzić do środka potrzebne narzędzia. Zabieg trwa zwykle około 45-60 minut.

Postępowanie po operacji usunięcia bocznego fałdu maziowego kolana


Rehabilitacja pooperacyjna po resekcji fałdu maziowego kolana zwykle przebiega sprawnie i jest dość prosta. Po zabiegu nie ma konieczności stosowania kul – pacjent może od razu zacząć chodzić.

Zaleca się rozpoczęcie fizjoterapii już w 2 dobie po operacji (ćwiczenia zakresu ruchu przekazane przez fizjoterapeutę), aby zapobiec bliznowaceniu i sztywności śródstawowej kolana. W kolejnych dniach i tygodniach rehabilitacja skupia się na terapii manualnej stawu udowo-rzepkowego, treningu mięśni stabilizujących staw kolanowy, treningu wytrzymałości w prawidłowych wzorcach kończyny dolnej oraz elementach treningu sportowego.  

Większość pacjentów może wznowić aktywność sportową w ciągu 3-6 tygodni. Należy pamiętać, że czas rehabilitacji może różnić się zależnie od poziomu formy prezentowanej przed operacją oraz specyfiki uprawianej dyscypliny sportu, w tym stopnia obciążenia kolana podczas danej aktywności.

Ważne informacje

Czas trwania zabiegu (zależny od zakresu i rodzaju operacji) 

45 - 60 minut
Badania wymagane do zabiegu podstawowe - zakładka przygotowanie do operacji
Znieczulenie podpajęczynówkowe
Pobyt w Szpitalu do 4 - 8 godzin po operacji
Okres znacznej dysfunkcji 1 tydzień po operacji
Okres ograniczonej dysfunkcji 2 - 3 tygodnie po operacji
Zdjęcie szwów - pierwsza wizyta 12 -16 dni po operacji
Zmiana opatrunków co 3 - 4 dni
Przeciwwskazania do zabiegu zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe kolana

Umów wizytę u lekarza ortopedy operującego fałdy błony maziowej kolana

Wybierz ortopedę i umów wizytę przez www lub ZADZWOŃ: 12 352 25 25.

lek. med. Grzegorz Jarosławski - spec. ortopeda


Grzegorz Jarosławski, ortopeda, Kraków

 

Źródła:

Kosaka M, Nakase J, Kitaoka K, Tsuchiya H. Arthroscopic treatment of symptomatic lateral synovial plica of the knee. Journal of Orthopaedic Surgery. 2019;27(1). doi:10.1177/2309499019834496

Kontakt

Dworska 1B, 30-314 Kraków
rejestracja@dworska.pl

Godziny otwarcia

Poniedziałek:
7:30 - 20:30
Wtorek:
7:30 - 20:30
Środa:
7:30 - 20:30
Czwartek:
7:30 - 20:30
Piątek:
7:30 - 20:30
Sobota:
7:30 - 14:00
Niedziela:
nieczynne
lokalizacja parkingu

Parking koło Nowej Ortopedii - wjazd od ulicy Bułhaka