Problemy z kolanem, w tym ból z tyłu stawu kolanowego podczas ćwiczeń (np. przysiadów) lub wykonywania innych czynności stanowią wskazanie do konsultacji ortopedycznej. Możliwymi przyczynami bólu z tyłu pod kolanem są: konflikt tylny (CAM impingement of the knee) z uszkodzeniem tylnego rogu łąkotki przyśrodkowej, zapalenie mięśnia podkolanowego, torbiel Bakera. Dowiedz się, w jaki sposób diagnozowany jest ból pod kolanem oraz jak wygląda leczenie wykrytych problemów tego stawu.
Umów wizytę u ortopedy prowadzącego diagnostykę i leczenie bólu kolana
Wybierz ortopedę i umów wizytę przez www lub ZADZWOŃ: 12 352 25 25.
Możliwe przyczyny bólu z tyłu kolana przy kucaniu
Konflikt tylny stawu kolanowego (CAM impingement of the knee)
Jedną z przyczyn bólu pod kolanem w pozycji maksymalnego zgięcia (np. podczas przysiadu) może być konflikt tylny (CAM impingement of the knee). Nieprawidłowość ta wynika z odmiennej budowy anatomicznej kolana u niektórych osób.
W warunkach prawidłowych w miarę postępującego zginania kolana zarówno łąkotka przyśrodkowa oraz łąkotka boczna przesuwają się w kierunku tylnym . Podczas zginania kolana róg tylny łąkotki przyśrodkowej wpasowywuje się w zagłębioną krzywiznę przynasady kości udowej proksymalnie do tylno-przyśrodkowej części kłykcia przyśrodkowego. W warunkach fizjologicznych krzywizna przynasady jest wklęsła - podczas zabiegów artroskopowych kolana operator może ocenić jej kształt i sprawdzić czy w stanie pełnego zgięcia kolana mieści ona swobodnie tylny róg łąkotki przyśrodkowej.
W warunkach odmiennej budowy anatomicznej obserwuje się spłycenie tylnej krzywizny przynasady. Zmniejszenie krzywizny może skutkować tylno-przyśrodkową koślawością kolana oraz mechanicznym uciskiem rogu tylnego łąkotki w pełnym zgięciu kolana. Objawami konfliktu jest ból pod kolanem przy kucaniu (w maksymalnym zgięciu kolana), podczas ćwiczeń lub pracy fizycznej. W momencie próby wyjścia z przysiadu, pacjent może również odczuwać lekki opór oraz dyskomfort w początkowej fazie prostowania kolana.
Jak zdiagnozować ból pod kolanem mogący wynikać z CAM impingement?
W razie zaobserwowania powyżej opisanych objawów - przewlekłych problemów z kolanem wskazane jest przeprowadzenie diagnostyki u lekarza ortopedy. Konflikt CAM kolana podejrzewa się klinicznie w przypadku bólu lub dyskomfortu w tylno-przyśrodkowej części kolana obecnego w pełnym zgięciu stawu, zwłaszcza gdy pacjent nie podaje w przeszłości istotnego urazu. Ból typowy dla CAM impingement może być wywołany przez ortopedę podczas testu McMurraya przeprowadzonego w gabinecie lekarskim. W momencie prostowania stawu kolanowego z pełnego zgięcia ortopeda może wywołać subtelny klik kolana świadczący o możliwej ekstruzji łąkotki przyśrodkowej.
W kolenym kroku lekarz ortopeda zleca wykonanie badania rezonansu magnetycznego kolana (w tym obrazowania MRI w pełnym zgięciu stawu kolanowego). W widoku płaszczyzny strzałkowej obrazów MRI można łatwo ocenić, czy kształt tylnej krzywizny przynasady kości udowej jest prawidłowy i kongurentny z łąkotką. Ponadto, w badaniu MRI można od razu wykryć zmiany w tylnym rogu łąkotki przyśrodkowej świadczące o jej przeciążaniu lub uszkodzeniu. W początkowych stadiach impingementu można zaobserwować subtelne zmiany sygnału, w bardziej zaawansowanych stadiach widoczne są pęknięcia i deformacje tylnego rogu łąkotki przyśrodkowej. Tylna część łąkotki przyśrodkowej może być widoczna nie jako trójkąt, ale jako czworobok wskutek działania sił kompresyjnych.
Leczenie bólu kolana wywołanego przez CAM impingement
U pacjentów, u których modyfikacja aktywności i leczenie zachowawcze nie przyniosły oczekiwanych rezultatów, wskazane może być leczenie operacyjne. Zabieg przeprowadzany jest małoinwazyjną metodą artroskopową. Ortopeda wykonuje kilka punktowych otworów w kolanie, przez które wprowadza do wnętrza stawu kamerę (artroskop) oraz narzędzia chirurgiczne. Przy pomocy specjalnego narzędzia (shavera kostnego) pogłębia krzywiznę przynasady kości udowej. Operator na bieżąco sprawdza, czy podczas pełnego zgięcia kolana uzyskano wystarczającą przestrzeń dla łąkotki przyśrodkowej. Ponadto ortopeda zaopatruje ewentualne większe uszkodzenia tylnego rogu łąkotki przyśrodkowej. Na końcu ortopeda zawsze upewnia się czy przy maksymalnym zgięciu łąkotka ma wystarczająco dużo miejsca i nie ulega kompresji przez kość udową.
Rehabilitacja po operacji CAM impingement kolana
Plan rehabilitacji jest zawsze ustalany indywidualnie w zależności od zakresu procedur wykonanych podczas artroskopii kolana. W ramach rehabilitacji zaleca się, aby w ciągu pierwszych 2 tygodni po zabiegu pacjent utrzymywał kolano w przeproście przez 5 minut w odstępach co 2 godziny. Kolejne 5 minut pacjent spędza w grawitacyjnym zgięciu stawu kolanowego, np. leżąc na plecach z nogami przyciągniętymi do klatki piersiowej, podudzie zgina kolano jedynie swoim ciężarem, bez manualnego docisku. Po 10-14 dniach fizjoterapeuta poszerza zakres terapii manualnej kolana. Po operacji może być konieczne chodzenie o kulach z odciążeniem operowanej kończyny, by naprawiona część łąkotki mogła się wygoić. Stopniowe zwiększanie obciążania kolana masą ciała jest wprowadzane po kilku tygodniach od operacji - decyzję o tym podejmuje fizjoterapeuta w konsultacji z lekarzem ortopedą. W większości przypadków powrót do aktywności sportowej z pełnym treningowym obciążeniem kolana (np. przysiady z obciążeniem) jest możliwy w 4-5 miesiącu po zabiegu. Warunkiem dopuszczenia do sportu jest brak dolegliwości bólowych kolana i jego dobra funkcjonalna stabilność wypracowana podczas sesji fizjoterapeutycznych.
Inne przyczyny bólu pod kolanem
Zapalenie ścięgna mięśnia podkolanowego
Mięsień podkolanowy (popliteus muscle) to mały mięsień położony z tyłu kolana. Rozpoczyna się w bruździe podkolanowej kości udowej oraz tylnej części torebki stawu kolanowego. Włókna kierują się skośnie w dół przyśrodkowo, przyczep końcowy znajduje się na powierzchni tylnej kości piszczelowej. Rola tego mięśnia polega na "odblokowaniu" kolana z wyprostu, umożliwiając rozpoczęcie jego zginania z pozycji całkowicie wyprostowanej. Mięsień też lekko rotuje piszczel do wewnątrz i ma nieznaczny udział w stabilizacji stawu kolanowego.
Przeciążenie ścięgna mięśnia podkolanowego występują najczęściej u narciarzy zjazdowych oraz u biegaczy i triathlonistów, którzy rywalizują biegając po nierównym terenie. Osłabienie głównych mięśni kolana i słaba stabilność dynamiczna miednicy i kończyny dolnej mogą zwiększać ryzyko kontuzji mięśnia podkolanowego podczas treningu. Typową przyczyną urazów ścięgna mięśnia podkolanowego są nagłe, gwałtowne wyprosty kolana podczas pracy mięśni kończyny dolnej. Dochodzi wtedy do mikrourazów prowadzących do rozwoju teninozy. Objawy obejmują ból pod kolanem nieco po zewnętrznej stronie. Ból z tyłu kolana nasila się zwykle podczas schodzenia w dół (np. ze zbocza w górach), schodzenia w dół po schodach oraz podczas biegania. Obszar pod kolanem może być lekko opuchnięty i wrażliwy na dotyk. Jeżeli sportowiec będzie nadal przeciążał kolano w tych warunkach, uniemożliwi to gojenie mikrourazów ścięgna, objawy nasilą się, uniemożliwiając kontynuację treningów.
Leczenie polega głównie na postępowaniu zachowawczym. Zaleca się odpoczynek od aktywności pogarszających stan kolana, chłodne okłady bolesnego miejsca przez 10 do 15 minut co kilka godzin oraz fizykoterapię. Wskazana jest ocena wzorców ruchowych i stabilności dynamicznej w celu określenia czynników predysponujących sportowca do urazu. Taką ocenę przeprowadzają nasi doświadczeni fizjoterapeuci w Szpitalu Dworska w Krakowie - poznaj nasz zespół. Ćwiczenia wspomaga się terapią manualną mięśnia podkolanowego oraz technikami uwalniania tkanek miękkich o zaburzonej mobilności w okolicy kolana. Treningi prowadzone są z bezpiecznym stopniowym wzrastającym obciążeniem mięśnia podkolanowego. Cały proces powrotu do aktywności wraz z poprawą wzorców ruchowych kolana zajmuje około 6 tygodni.
Torbiel Bakera
Torbiel Bakera (torbiel podkolanowa) objawia się głównie nienaturalnym uwypukleniem z tyłu kolana. Obecność torbieli wypełnionej płynem może powodować uczucie ciągnięcia i napięcia otaczających tkanek miękkich. Czasami mogą pojawić sie dolegliwości bólowe, które nasilają się podczas aktywności z elementami naprzemiennego zginania i prostowania kolana. Torbiel Bakera nie stanowi choroby samej w sobie, a jest raczej skutkiem innego problemu toczącego się w obrębie stawu kolanowego. Torbiel Bakera wypełniona jest płynem stawowym, który przemieszcza się i gromadzi w torbieli przez mechanizm zastawkowy w miejscu osłabionego oporu tkanek torebki pomiędzy naturalnymi wzmocnieniami, jakimi jest więzadło łukowate, mięsień półbłoniasty i głowa przyśrodkowa mięśnia brzuchatego łydki. Oprócz strukuralnie osłabionej tylnej części kolana głównym czynnikiem predysponującym do powstania torbieli Bakera jest nadmiar płynu gromadzącego się w stawie, najczęściej w warunkach tworzenia się wysięku pourazowego lub zapalnego kolana.
Więcej szczegółowych informacji na temat przyczyn i metod leczenia torbieli Bakera znajdziesz w artykule TORBIEL BAKERA.
Ból z tyłu kolana - do jakiego lekarza się zgłosić?
W przypadku bólu z tyłu kolana nasilającego sie podczas uprawiania sportu lub długotrwałego chodzenia należy zgłosić się do lekarza ortopedy. Podobnie do ortopedy należy udać się, gdy objawy pojawiają się nagle w trakcie wysiłku i mogą być związane z innym ostrym urazem kolana. Specjalista dokładnie zbada kolano, zleci odpowiednie badania obrazowe oraz ustali plan leczenia. Zapraszamy do naszego centrum ortopedii w Szpitalu Dworska w Krakowie!
Umów wizytę u ortopedy prowadzącego diagnostykę i leczenie bólu pod kolanem
Wybierz ortopedę i umów wizytę przez www lub ZADZWOŃ: 12 352 25 25.
Źródła:
Konrad Malinowski, Magdalena Koźlak, Marcin Mostowy, Robert F. LaPrade, Michał Ebisz, Przemysław A. Pękala, Cam Impingement of the Knee: Arthroscopic Correction of Posteromedial Tibiofemoral Incongruence, Arthroscopy Techniques, Volume 11, Issue 6, 2022, Pages e951-e957.
