Ból kolana od siedzenia - kolano kinomana

Kolano kinomana to potoczne określenie objawu bólowego przedniej części kolana pojawiającego się po długotrwałym siedzeniu. Objaw kinomana wynika z mocniejszego przyparcia rzepki do przedniej powierzchni kości udowej podczas dłuższego siedzenia ze zgiętymi kolanami. Zwiększona kompresja podrażnionych powierzchni stawowych wywołuje ból. Stąd w momencie wstawania z krzesła czy kanapy objawy konfliktu rzepkowo-udowego nasilają się - kolana wyraźnie bolą przy wstawaniu, a ponadto mogą być słyszalne trzeszczenia i chrupania z przodu kolana. Ból kolan i uczucie sztywności stopniowo łagodnieje po "rozchodzeniu", wyprostowaniu nóg lub rozmasowaniu przedniej części uda i kolana. Wczesna diagnostyka i wdrożenie leczenia mają za zadanie zapobiec progresowi zmian zwyrodnieniowych i dalszemu nasileniu bólu kolana. Dowiedz się więcej o nieprawidłowościach w obrębie stawu udowo-rzepkowego mogących wywoływać objaw kolana kinomana.

Umów wizytę u ortopedy leczącego ból kolana w naszym szpitalu

Wybierz ortopedę i umów wizytę przez www lub ZADZWOŃ: 12 352 25 25.

Kolano kinomana - co to za objaw i na czym polega?

Na staw udowo-rzepkowy składają się:

przednia powierzchnia stawowa kłykci kości udowej,
tylna powierzchnia stawowa rzepki.

Rzepka to kość w kształcie trójkąta skierowanego wierzchołkiem do dołu, a podstawą do góry. Rzepka to największa trzeszczka w ciele człowieka położona na przebiegu mięśnia czworogłowego uda. Mięsień czworogłowy uda prostuje kolano, pociągając do góry rzepkę wraz z więzadłem rzepki przyczepiającym się do guzowatości kości piszczelowej. Rolą rzepki jako trzeszczki jest zwiększenie ramienia dźwigni dla działania mięśnia czworogłowego uda prostującego staw kolanowy. Rzepka łącznie z mięśniem czworogłowym uda tworzy tzw. aparat wyprostny kolana.

Rzepka jest najmocniej dociskana do kości udowej, gdy kolano jest maksymalnie zgięte. Wtedy dochodzi do podrażnienia zakończeń nerwowych w warstwie podchrzęstnej kości - w warunkach gdy chrząstka wskutek przeciążenia uległa wcześniejszemu wytarciu. W efekcie pojawia się dyskomfort i ból kolana przy długotrwałym siedzeniu - objaw kinomana.

Znaczna kompresja powierzchni stawowych rzepki i kości udowej ma miejsce również podczas pracy mięśnia czworogłowego uda. Próba wstania z kanapy czy krzesła wiąże się z silnym napięciem mięśnia czworogłowego uda celem wyprostowania kolan i przyjęcia postawy stojącej. Mięsień czworogłowy pracuje pod znacznym obciążeniem, ponieważ musi przeciwdziałać ciężarowi ciała. W tym momencie ból kolana może być szczególnie dotkliwy i stanowi zwykle pierwszy niepokojący objaw, z powodu którego pacjenci zgłaszają się do lekarza ortopedy.

Wyrazisty ból kolana z przodu może trwać od kilku- do kilkunastu minut po wstaniu z pozycji siedzącej. Powolne chodzenie po płaskim podłożu z reguły pozwala na złagodzenie dolegliwości. Największą ulgę daje odpoczynek w pozycji leżącej z wyprostowanymi nogami, ponieważ w tej pozycji stawu kolanowego rzepka jest najbardziej mobilna a mięsień czworogłowy rozluźniony.

Dolegliwości bólowe kolana pochodzące ze stawu udowo-rzepkowego mogą nasilać się także podczas schodzenia ze schodów. Podczas tej aktywności mięsień czworogłowy pracuje ekscentrycznie - hamując swoje wydłużenie, nie pozwala nadmiernie ugiąć się kolanom, jednocześnie zwiększając przyparcie rzepki do kości udowej.

Ból kolana od siedzenia - przyczyny kolana kinomana

Chondromalacja rzepki, zwyrodnienie stawu udowo-rzepkowego

Chondromalacja rzepki to schorzenie dotyczące chrząstki stawowej polegające na stopniowej utracie wytrzymałości mechanicznej, czego skutkiem jest zwiększona podatność chrząstki na wytarcie i uszkodzenia. Początkowo dochodzi do rozmiękania chrząstki, a następnie tworzenia się miejscowych ubytków, które po dłuższym okresie czasu mogą odsłonić warstwę podchrzęstną kości. W warunkach kompresji powierzchni stawu udowo-rzepkowego dochodzi do ścierania tylnej powierzchni rzepki i przedniej powierzchni kłykci kości udowej. Powoduje to podrażnienie zakończeń nerwowych i ból z przodu kolana. Postępująca degradacja chrząstki stawu udowo-rzepkowego to nic innego, jak stopniowo rozwijające się zmiany zwyrodnieniowe.

Dowiedz się więcej o chondromalacji rzepki.

Boczne przyparcie rzepki

Jednym z czynników predysponujących do rozwoju zmian zwyrodnieniowych stawu udowo-rzepkowego jest zespół bocznego przyparcia rzepki. W prawidłowych warunkach rzepka ułożona jest centralnie w rowku pomiędzy kłykciami kości udowej. Pod wpływem działania różnych czynników rzepka ulega dobocznemu przesunięciu względem rowka kości udowej, wskutek czego rozkład nacisków w obrębie chrząstki kumuluje się po stronie bocznej. W tym miejscu dochodzi do szybszego ścierania się chrząstki, rozwoju zwyrodnienia i generowania bólu kolana.

Najczęstsze przyczyny bocznego przyparcia rzepki:

nadmierne napięcie pasma biodrowo-piszczelowego, które pociąga rzepkę do boku,
niedostatecznie aktywowana, zbyt słaba cześć przyśrodkowa mięśnia czworogłowego uda (VMO, vastus miedialis oblique),
strukturalne zaburzenia rotacyjne kończyny dolnej (rotacja zewnętrzna piszczeli, torsja wewnętrzna kości udowej),
funkcjonalne zaburzenia rotacyjne kończyny dolnej (np. znacznego stopnia stopa płasko-koślawa nadmiernie rotująca kończynę dolną w fazie podporowej chodu),
wrodzone wysokie ustawienie rzepki (patella alta).

Uszkodzenia chrząstki stawu udowo-rzepkowego w wyniku urazu

Ból z przodu kolana może również pojawić się wskutek urazu (upadek na rzepkę, zwichnięcie rzepki, stan po źle wygojonym złamaniu rzepki). Pourazowe zwyrodnienie stawu udowo-rzepkowego prowadzi do wyzwolenia bólu kolana podczas dłuższego siedzenia ze zgiętymi kolanami oraz w trakcie podejmowania aktywności silnie angażujących mięsień czworogłowy uda.

Ból stawu kolanowego po długotrwałym siedzeniu - diagnostyka

Ból kolana od siedzenia, ból z przodu kolana przy wstawaniu, ból podczas schodzenia ze schodów oraz w trakcie uprawiania sportu stanowią wskazanie do wizyty u lekarza ortopedy. Specjalista zbada manualnie kolano, oceni mobilność i położenie rzepki, a także stopień napięcia mięśni wpływających na jej ustawienie. Następnie w badaniu USG kolana dokona analizy tkanek miękkich otaczających rzepkę celem wykluczenia innych patologii (np. fałdu maziowego bocznego lub fałdu przyśrodkowego kolana). Konieczna jest ponadto ocena ustawienia kończyny dolnej pod kątem wykrycia zaburzeń strukturalnych, a także ocena chodu pacjenta. Pozwala to lekarzowi na ustalenie potencjalnych przyczyn zaburzonej biomechaniki rzepki. Badaniem najlepiej obrazującym uszkodzenia zwyrodnieniowe i pourazowe chrząstki jest badanie rezonansu magnetycznego kolana. Lekarz ortopeda na podstawie badania MRI może określić stopień zaawansowania zmian zwyrodnieniowych, a następnie zaplanować leczenie.

Leczenie problemów przedniego przedziału kolana

Rehabilitacja kolana kinomana

Jeżeli ubytek chrząstki jest niewielki, a przyczyny zaburzonej biomechaniki kolana wynikają głównie z nieprawidłowej pracy mięśni i złej techniki ruchu podczas aktywności, najlepszą formą leczenia będzie fizjoterapia. Rehabilitacja ma na celu przywrócenie prawidłowych wzorców ruchowych kończyny dolnej i ochronę chrząstki rzepki przed dalszymi przeciążeniami. Postępowanie obejmuje terapię manualną, rozluźnianie mięśniowo-powięziowe nadmiernie napiętych struktur oraz trening aktywacji mięśni stabilizujących rzepkę w prawidłowym ułożeniu. Początkowo ćwiczenia prowadzone są pod nadzorem fizjoterapeuty, w późniejszym okresie pacjent może kontynuować ćwiczenia samodzielnie w domu. W przypadku płaskostopia można dokonać próby noszenia korekcyjnych wkładek ortopedycznych, które hamując nadmierną koślawość pięty, ograniczą jej nieprawidłowy wpływ na wzorzec kończyny dolnej w trakcie chodu i biegu.

Celem łagodzenia bólu przedniego przedziału kolana można dodatkowo rozważyć przeprowadzenie serii miejscowych zabiegów fizykoterapii (np. krioterapii, fonoforezy z lekiem przeciwbólowym).

Leczenie operacyjne - kiedy jest konieczne?

Jeżeli przyczyny bólu kolana kinomana wynikają z wrodzonych zaburzeń strukturalnych lub urazów kolana, a rehabilitacja nie będzie w stanie zniwelować przyczyn problemu, lekarz może rozważyć wdrożenie leczenia operacyjnego, np.

osteotomii korekcyjnej piszczeli lub kości udowej,
operacyjnego leczenia nawrotowych zwichnięć rzepki (rekonstrukcja troczka przyśrodkowego rzepki, pogłębienie rowka kości udowej),
korekcji zaawansowanej stopy płasko-koślawej celem poprawy biomechaniki kończyny dolnej.

Podczas artroskopii kolana ortopeda jest w stanie oczyścić staw udowo-rzepkowy z przerośniętej błony maziowej i ciał wolnych powstałych w wyniku oderwania się chrząstki stawowej od powierzchni kości. W przypadku urazowych ubytków chrząstki u osób młodych, lekarz ortopeda może zaproponować procedury rekonstrukcyjne mające na celu wypełnienie ubytku chrząstki i ochronę stawu udowo-rzepkowego przed wtórnymi zmianami zwyrodnieniowymi.

Dowiedz się więcej o możliwościach leczenia uszkodzeń chrząstki stawowej.