Ciało tłuszczowe Hoffy to jedna z poduszek tłuszczowych kolana, położona z przodu tego stawu za więzadłem rzepki. Ciało tłuszczowe jest bogato unerwione i dlatego często stanowi przyczynę bólu przedniej części kolana. Stłuczenie kolana, powtarzające się mikrourazy, a także zabiegi chirurgiczne powodujące miejscowe krwawienia są najczęstszymi przyczynami podrażniania i bólu ciała tłuszczowego. Przedłużający się stan zapalny może dodatkowo prowadzić do zmian zwłóknieniowych poduszki tłuszczowej, która zaczyna wchodzić w konflikt w przestrzeni pod rzepką, generując trudniejsze w leczeniu przewlekłe dolegliwości bólowe. Dowiedz się więcej o nieprawidłowościach związanych z ciałem tłuszczowym Hoffy kolana oraz metodach leczenia tego problemu.
Umów wizytę u ortopedy diagnozującego i leczącego chorobę Hoffy
Wybierz ortopedę i umów wizytę przez www lub ZADZWOŃ: 12 352 25 25.
Gdzie leży ciało tłuszczowe Hoffy i jaka jest jego funkcja?
Ciało tłuszczowe Hoffy (ciało tłuszczowe podrzepkowe) leży z przodu kolana pod rzepką. Ciało tłuszczowe jest ograniczone:
- od przodu przez więzadło rzepki i torebkę stawową,
- od góry przez dolny biegun rzepki,
- od dołu przez proksymalną część kości piszczelowej i kaletkę podrzepkową głęboką,
- od tyłu przez błonę maziową stawu.
Ciało tłuszczowe jest przyczepione do przednich rogów łąkotek.
Struktura ta jest bogato unerwiona przez odgałęzienia nerwu udowego, strzałkowego wspólnego i odpiszczelowego. W związku z tym często bywa źródłem bólu przedniej części kolana.
Unaczynienie ciała tłuszczowego składa się z dwóch pionowych tętnic zlokalizowanych za bocznymi krawędziami ścięgna rzepki. Są to gałęzie tętnicy kolanowej górnej i dolnej, które są połączone dwiema lub trzema poziomymi tętnicami biegnącymi wewnątrz ciała tłuszczowego. Podczas gdy obszar obwodowy poduszki tłuszczowej Hoffy jest dobrze ukrwiony, w obszarze centralnym występuje ubogie unaczynienie.
W obrębie ciała tłuszczowego można zaobserwować dwa zagłębienia: górne - pionowo przebiegające oraz dolne przebiegające poziomo. U niektórych pacjentów może występować połączenie między tymi dwoma wgłębieniami.
Rola ciała tłuszczowego podrzepkowego
Ciało tłuszczowe Hoffy pełni rolę poduszki ochronnej, która oddziela rzepkę od kości piszczelowej i udowej. Jest to elastyczna, ruchoma struktura, która dostosowuje swój kształt i położenie do różnych stopni zgięcia i wyprostu kolana. Główną funkcją poduszki tłuszczowej jest zmniejszenie tarcia między rzepką, więzadłem rzepki i głębokimi strukturami stawu kolanowego. Ponadto poduszka tłuszczowa zapobiega podrażnianiu błony maziowej, pochłaniając wstrząsy towarzyszące ruchom w stawie podczas zmian pozycji, chodzenia i biegania.
Przyczyny zespołu ciała tłuszczowego Hoffy (choroby Hoffy)
Do czynników predysponujących do bólu kolana spowodowanego patologiami ciała tłuszczowego Hoffy można zaliczyć:
- bezpośrednie uderzenie w przednią część stawu kolanowego, upadek na kolano, silne stłuczenie przedniej części kolana,
- sumowanie się mikrourazów spowodowanych nieprawidłowościami w budowie anatomicznej stawu kolanowego (przeprost kolana, boczne przyparcie rzepki), zwłaszcza, gdy pacjent podejmuje regularną aktywność sportową,
- przebyte zwichnięcie lub złamanie rzepki,
- wysokie ustawienie rzepki,
- przebyte urazy łąkotek,
- przebyte operacje kolana,
- przewlekły stan zapalny stawu, zwapnienie tkanek kolana,
- PVNS - barwnikowe zapalenie kosmkowo-guzkowe,
- zatrzymywanie wody w organiźmie u kobiet przed miesiączką (obrzęk ciała tłuszczowego samoistnie zwiększa się).
Uraz ciała tłuszczowego Hoffy
Jeśli struktura ta zostanie ściśnięta, zgnieciona lub uszkodzona, staje się obrzęknięta i bolesna. W obrębie obwodowej części struktury może dojść do miejscowego wynaczynienia krwi i powstania krwiaka. Zmiany w ciele tłuszczowym mogą być ponadto wtórne do urazów sąsiednich struktur anatomicznych, zwłaszcza struktur pozostających w ścisłym związku z poduszką tłuszczową (podrażnienie ciała podprzepkowego może nawet wynikać z pęknięcia łąkotek kolana).
Zakleszczenie ciała tłuszczowego Hoffy - konflikt przedniej części kolana
Wskutek podrażnienia i obrzęku objętość poduszki tłuszczowej zwiększa się, co podwyższa ryzyko jej uwięźnięcia lub zakleszczenia między rzepką a kością udową. Powtarzanie się cyklu błędnego koła urazów może prowadzić do przewlekłego zapalenia ciała tłuszczowego i stopniowych zmian w jego strukturze w kierunku zwłóknienia. Dochodzi do patologicznego przerostu ciała Hoffy i nawracającego bólu związanego z powtarzanym zakleszczeniem i urazami jego tkanek.
Objawy patologii ciała tłuszczowego Hoffy
- ból przedniej części kolana pod i po obu stronach więzadła rzepki,
- ból może nasilać się w trakcie ruchów zginania i prostowania stawu, czemu może towarzyszyć uczucie rozpychania w stawie,
- obrzęk, opuchlizna po obu stronach więzadła rzepki,
- podwyższona tkliwość przedniej części stawu kolanowego.
Diagnostyka zespołu ciała tłuszczowego Hoffy
Do zaplanowania odpowiedniego leczenia konieczna jest analiza korelacji między objawami zgłaszanymi przez pacjenta a objawami widocznymi w badaniach USG i/lub rezonansu magnetycznego kolana. Diagnozę stawia lekarz ortopeda po zbadaniu kolana i zapoznaniu się z wynikami badań obrazowych.
Leczenie bólu związanego z zespołem ciała tłuszczowego Hoffy
Leczenie zachowawcze choroby Hoffy
Zespół Hoffy leczy się w pierwszej kolejności zachowawczo. Celem postępowania jest złagodzenie dolegliwości bólowych, niwelacja stanu zapalnego, a także zmniejszenie ryzyka ponownych mikorurazów spowodowanych zakleszczaniem się ciała tłuszczowego. Proponowane metody leczenia zachowawczego obejmują:
- fizjoterapię - terapię manualną tkanek okolicy stawu udowo-rzepkowego, trening mięśni stabilizujących staw kolanowy (w tym ćwiczenia poprawiające mięśniową stabilizacje rzepki), kinesiotaping, fizykoterapię o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym,
- ostrzykiwania środkiem sterydowym o silnym działaniu przeciwzapalnym - zabieg wykonuje ortopeda pod kontrolą USG w warunkach ambulatoryjnych,
- odpoczynek - czasowe unikanie aktywności nasilających dolegliwości bólowe.
Artroskopowy debridement - usunięcie przerośniętych, zwłókniałych tkanek ciała tłuszczowego Hoffy
Leczenie operacyjne rozważa się w przypadku, gdy rehabilitacja, odpoczynek i ostrzykiwania środkiem sterydowym nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Zabieg przeprowadza się w ramach artroskopii kolana i polega na wycięciu części tkanki tłuszczowej objętej przetrwałym stanem zapalnym i zwłóknieniem.
Przebieg zabiegu
Patologiczne zmiany w ciele tłuszczowym podrzepkowym są wizualizowane za pomocą miniaturowej kamery (artroskopu) umieszczonej w portalu kolana (niewielkim 1 cm nacięciu skóry). Przez drugi portal ortopeda wprowadza do kolana niewielkie narzędzia służące do oczyszczenia nieprawidłowych tkanek. Po usunięciu zrostów wchodzących w konflikt, operator sprawdza ruchomość i ułożenie pozostałej części poduszki tłuszczowej w trakcie prostowania i zginania kolana.
Rekonwalescencja
Po operacji pacjent może normalnie chodzić w granicach tolerancji - jeżeli w ciągu kilku pierwszych dni ból utrudnia utrzymanie równowagi lub powoduje utykanie, można rozważyć asekurację w postaci kul łokciowych. Postępowanie w pierwszym tygodniu po operacji uwzględnia stosowanie zimnych okładów z lodu, opatrunków uciskowych i elewacji kończynu w celu zmniejszenia bólu i obrzęku kolana. Pełny ruch w stawie kolanowym jest dozwolony w granicach tolerancji.
Od 2 tygodnia bardzy ważny jest udział pacjenta w rehabilitacji, która ma na celu zapobiec ponownym zrostom tkanek i przykurczom podrzepkowym. Wskazane są mobilizacje stawu udowo-rzepkowego oraz trening mięśni stabilizujących rzepkę w rowku kości udowej.
Powrót do codziennej aktywności jest z reguły możliwy w 3-4 tygodniu po zabiegu, a powrót do sportu po około 2 miesiącach.
Leczenie innych patologii kolana wpływających na podrażenienie ciała tłuszczowego Hoffy
Należy podkreślić, że leczenie powinno także uwzględniać usunięcie pierwotnych przyczyn prowadzących do zespołu Hoffy. W ramach artroskopii kolana mogą być więc ponadto przeprowadzone procedury związane z przywróceniem mechanicznej stabilności rzepki w rowku bloczka kości udowej, zaopatrzenie uszkodzenia łątkotek oraz innych powikłań urazowych stawu kolanowego. Długość rekonwalescencji zależy w tym przypadku od zakresu sumarycznie zrealizowanych procedur podczas artroskopii kolana.
Operacja usunięcia konfliktu ciała Hoffy - ważne informacje
|
Czas trwania zabiegu ( zależny od metody) |
30-45 minut |
| Badania wymagane do zabiegu | podstawowe - zakładka przygotowanie do operacji |
| Znieczulenie | podpajęczynówkowe |
| Pobyt w Szpitalu | 8 - 16 godzin po operacji |
| Okres znacznej dysfunkcji | 2 - 3 tygodni |
| Okres ograniczonej dysfunkcji | 4-6 tygodni |
| Zdjęcie szwów - pierwsza wizyta | 10 - 14 dni po operacji |
| Przeciwwskazania do zabiegu | ustalane indywidualnie |
Umów wizytę u ortopedy diagnozującego i leczącego zespół Hoffy
Wybierz ortopedę i umów wizytę przez www lub ZADZWOŃ: 12 352 25 25.
-
Źródła:
Draghi, F., Ferrozzi, G., Urciuoli, L., Bortolotto, C., & Bianchi, S. (2016). Hoffa’s fat pad abnormalities, knee pain and magnetic resonance imaging in daily practice. Insights into Imaging, 7(3), 373-383. https://doi.org/10.1007/s13244-016-0483-8
