ZADZWOŃ DO NAS - 12 352 25 25

Rwa barkowa

Mianem rwy barkowej określa się stan ucisku korzeni nerwowych odcinka szyjnego kręgosłupa z towarzyszącymi dolegliwościami bólowymi karku, które mogą promieniować w kierunku kończyny górnej. Ucisk korzeni nerwowych spowodowany jest najczęściej przepukliną krążka międzykręgowego lub obecnością wyrośli kostnych (osteofitów) w przebiegu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa (spondylozy). Bólowi mogą towarzyszyć zaburzenia czucia, drętwienia, oraz osłabienie mięśni obręczy barkowej i/lub kończyny górnej. Ból i deficyty ruchowe są typowe dla obszaru anatomicznego zaopatrywanego przez włókna nerwowe należące do uciśniętego korzenia nerwowego. Nierzadko występują objawy mieszane wynikające z wielopoziomowego ucisku struktur nerwowych.

Umów wizytę teraz - do lekarza specjalizującego się w leczeniu kręgozmyku w naszym szpitalu

lek. med. Łukasz Janeczko - spec. neurochirurg


lek. med. Łukasz Janeczko neurochirurg Kraków

 

Diagnostyka przeprowadzana jest przez ortopedę lub neurochirurga i obejmuje wywiad, wykonanie specyficznych testów na odcinek szyjny kręgosłupa oraz analizę badań dodatkowych. W ostrej fazie dolegliwości bólowych zalecany jest odpoczynek i stosowanie leków przeciwbólowych. Stopniowo wdrażane jest postępowanie rehabilitacyjne. W przypadku braku powodzenia leczenia zachowawczego lub znacznego progresu objawów neurologicznych, lekarz może zdecydować o konieczności przeprowadzenia operacji odbarczającej uciśnięte struktury nerwowe.

Kręgosłup szyjny – anatomia

Odcinek szyjny kręgosłupa tworzy siedem kręgów (C1-C7) ułożonych w fizjologiczne wygięcie do przodu – jest to tzw. lordoza szyjna. Łukowate ukształtowanie kręgosłupa zwiększa jego wytrzymałość oraz zapewnia optymalne warunki biomechaniczne.

Kręg szczytowy (atlas) tworzy bezpośrednie połączenie z czaszką za pomocą powierzchni stawowych. Kręg ten wyjątkowo nie posiada wykształconego trzonu ani wyrostka kolczystego. Drugi kręg szyjny (obrotnik) posiada charakterystycznie wydłużony do góry trzon (ząb obrotnika), który zagłębia się w pierścień kręgu szczytowego. Połączenie takie umożliwia wykonywanie ruchów skrętnych głowy (w prawo i lewo) w szerokim zakresie.

Pozostałe kręgi szyjne (C2-C7) połączone są ze sobą krążkami międzykręgowymi (potocznie „dyskami”) oraz stawami międzykręgowymi. Każdy z krążków zbudowany jest z centralnie położonego jądra miażdżystego oraz otaczającego go pierścienia włóknistego. Podczas ruchów szyją jądro miażdżyste nieznacznie przesuwa się w obrębie krążka międzykręgowego, umożliwiając płynny ruch. Sprężystość krążków miedzykręgowych zapewnia amortyzację obciążeń przenoszonych z kręgosłupa na czaszkę. Kręgi połączone są dodatkowo ze sobą za pomocą stawów międzykręgowych łączących wyrostki stawowe górne i dolne przyległych kręgów.

Kręgi położone jeden nad drugim tworzą kanał dla położonego wewnątrz rdzenia kręgowego. Z rdzenia kręgowego przez otwory międzykręgowe wychodzą korzenie nerwowe odpowiedzialne za przewodzenie bodźców czuciowych i ruchowych.

Przyczyny rwy barkowej

Za wystąpienie rwy barkowej w większości przypadków odpowiadają zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa – przepuklina krążka międzykręgowego i/lub degeneracja stawów międzykręgowych. Do przyspieszonego rozwoju zmian zwyrodnieniowych prowadzi zwykle nawyk złej pozycji siedzącej z głową pochyloną i/lub wysuniętą do przodu, np. w trakcie użytkowania smartfona lub laptopa. Prowadzi to do przeciążenia mięśni karku, a w dłuższym okresie czasu do spłycenia fizjologicznej lordozy lędźwiowej. Krążki międzykręgowe tracą swoją sprężystość i wytrzymałość na obciążenia. Może dojść do wysunięcia się jądra miażdżystego poza obręb krążka międzykręgowego (powstania przepukliny) i ucisku na korzeń nerwowy lub rdzeń kręgowy.

Zaburzenie amortyzującej funkcji krążków międzykręgowych skutkuje także zwiększeniem obciążeń kierowanych na stawy międzykręgowe. Może dojść do przemieszczeń kręgów i rozwoju niestabilności segmentów kręgosłupa. Otwory międzykręgowe ulegają zwężeniu, a na krawędziach trzonów kręgów powstają wyrośla kostne (osteofity). Zwiększa to ryzyko konfliktu zdeformowanych elementów kostnych z korzeniami nerwowymi.

Do rzadszych przyczyn ucisku struktur nerwowych należą guzy nowotworowe oraz skutki ostrych urazów odcinka szyjnego kręgosłupa.

Rwa barkowa - objawy

Ból w przebiegu rwy barkowej ma charakter promieniujący do określonego dermatomu kończyny górnej, obszaru unerwianego przez dany korzeń nerwowy:

  • C2-C3: bóle potylicy i górnej części karku,
  • C4: dolna część karku, mięsień czworoboczny,
  • C5: kark, okolica barku i przedniej powierzchni ramienia,
  • C6: kark, boczna powierzchnia ramienia i przedramienia, kciuk, palec pierwszy,
  • C7: kark, tylna powierzchnia ramienia, tylno-boczna część przedramienia, palec drugi i trzeci,
  • C8: kark, przyśrodkowa część ramienia i przedramienia, palec czwarty i piąty,
  • Th1: przyśrodkowa część przedramienia.

Ból jest związany z mechanicznym podrażnieniem nerwu oraz z miejscowym stanem zapalnym. Zwiększona produkcja mediatorów stanu zapalnego (TNFα, IL-6) pogłębia obrzęk i uszkodzenie włókien nerwowych. U niektórych osób mogą wystąpić wyłącznie zaburzenia czucia oraz niedowłady mięśni bez obecności nasilonego bólu.

Diagnostyka

Lekarz przeprowadza z pacjentem dokładny wywiad, który dotyczy okoliczności pojawienia się bólu, umiejscowienia oraz zmienności objawów pod wpływem działania różnych czynników. Następnie wykonuje badanie fizykalne uwzględniające m.in. ocenę zakresu ruchu odcinka szyjnego kręgosłupa oraz test-na-koronawirusa-covid-19" title="testy na koronawirusa" class="lpoz">testy różnicujące obecność różnych patologii w okolicy szyi, barku i kończyny górnej.

Badania obrazowe

Lekarz dokonuje oceny zdjęć rentgenowskich kręgosłupa, na których widoczne są deformacje struktur kostnych (osteofity, zwężenie otworów międzykręgowych). Największą wartość diagnostyczną w przypadku rwy barkowej ma jednak rezonans magnetyczny kręgosłupa (MRI). Badanie to pozwala uwidocznić przyczynę ucisku nerwu (np. przepuklinę krążka międzykręgowego). Rezonans magnetyczny stanowi złoty standard diagnostyczny przed kwalifikacją pacjenta do operacyjnego odbarczenia korzenia nerwowego.

Badanie neurofizjologiczne

Dodatkowo mogą zostać zlecone badania określające czynność elektrofizjologiczną nerwów i mięśni. Celem tych badań jest potwierdzenie rozpoznania klinicznego i eliminacja innych schorzeń o podobnych objawach (np. zespołu cieśni kanału nadgarstka, zespołu kanału nerwu łokciowego , zespołu kanału Guyona).

Różnicowanie – poważne patologie

  • W razie wystąpienia utraty masy ciała bez przyczyny, powtarzających się stanów podgorączkowych lub toczącej się choroby nowotworowej, lekarz powinien wziąć pod uwagę poszerzenie diagnostyki nakierowanej na rozpoznanie pierwotnego guza lub przerzutów nowotworowych do kości.
  • Obecność objawów typowych dla uszkodzenia rdzenia kręgowego (np. objawu Babińskiego) stanowi pilne wskazanie do chirurgicznego odbarczenia.
  • Stały, ostry, rozrywający charakter bólu nie ulegający złagodzeniu przy zmianie pozycji szyjnego odcinka kręgosłupa może wskazywać na rozwarstwienie ściany tętnicy szyjnej lub kręgowej lub na obecność ropnia okolicznych tkanek kręgosłupa.

Rwa barkowa - leczenie

Rehabilitacja

W okresie ostrych dolegliwości bólowych postępowanie polega na odpoczynku, stosowaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Konieczne może być czasowe noszenie miękkiego kołnierza odciążającego wtórnie napięte mięśnie karku i szyi. Wspomagająco wykonywane są zabiegi z zakresu fizykoterapii o działaniu przeciwbólowym. Najwcześniej jak to możliwe włączane są specjalistyczne ćwiczenia rehabilitacyjne, których zadaniem jest repozycja wysuniętego jądra miażdżystego i odbarczenie uciśniętego korzenia nerwowego. Kolejnym etapem są ćwiczenia poprawiające aktywację mięśni odpowiedzialnych za czynną stabilizację odcinka szyjnego kręgosłupa.

Podanie blokady sterydowej

W razie braku poprawy po zastosowanym leczeniu rehabilitacyjnym neurochirurg może wykonać ostrzykiwanie kręgosłupa środkiem sterydowym /link/. Złagodzenie bólu korzeniowego udaje się uzyskać u większości pacjentów.

Leczenie operacyjne

Znaczny ucisk korzenia nerwowego powodujący niedowład, brak efektów leczenia zachowawczego oraz objawy wskazujące na towarzyszący ucisk rdzenia kręgowego, stanowią podstawę do wykonania zabiegu operacyjnego. Kwalifikacja do operacji wymaga korelacji między objawami klinicznymi a wynikami badania rezonansu magnetycznego. Rodzaj i zakres zabiegu oraz wybór odpowiedniej techniki zależy od indywidualnych uwarunkowań anatomicznych pacjenta, rozległości zmian patologicznych oraz biegłości neurochirurga w różnego rodzaju metodach odbarczenia korzeni nerwowych.

 

Źródła:

1. Litak J, Grochowski C, Kulesza B et al. The cervical spine pain in radiculopathy. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(11):500-510.

2. Łukaszewska M, Łukaszewski B, Nazar J et al. Radikulopatia szyjna. Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu 1(38) 2014.

Najczęściej zadawane pytania o rwę barkową:

Co jest przyczyną bólu w przebiegu rwy barkowej?

W przebiegu rwy barkowej dochodzi do ucisku korzenia nerwowego przez przepuklinę jądra miażdżystego lub wyrośl kostną (osteofit). Korzeń nerwowy może ponadto ulec zakleszczeniu w zwężonym otworze międzykręgowym. Przyczyną opisywanych zmian strukturalnych jest najczęściej choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa wynikająca ze złych nawyków (pozycja pochylonej i wysuniętej do przodu głowy). Rzadziej ucisk może być spowodowany przez masę guza nowotworowego.

Jakie są objawy rwy barkowej?

Typowym objawem rwy barkowej jest jednostronny ból promieniujący z okolicy karku do kończyny górnej (barku, łokcia, przedramienia lub palców rąk). Dolegliwościom bólowym mogą towarzyszyć zaburzenia czucia, drętwienie oraz osłabienie mięśni obręczy barkowej i/lub kończyny górnej. Nasilenie bólu jest zwykle zależne od aktualnego ustawienia szyjnego odcinka kręgosłupa.

Jak leczyć rwę barkową?

U większości pacjentów wystarczającym postępowaniem jest doustne zażywanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, fizykoterapia oraz specjalistyczna rehabilitacja kręgosłupa. W razie konieczności lekarz wykonuje miejscowe ostrzykiwanie kręgosłupa środkiem sterydowym (blokadę kręgosłupa szyjnego). W przypadku braku powodzenia leczenia zachowawczego lub pogłębienia deficytów neurologicznych rozważa się wykonanie zabiegu operacyjnego odbarczającego uciśnięte struktury nerwowe.

Kontakt

Dworska 1B, 30-314 Kraków
rejestracja@dworska.pl

Godziny otwarcia

Poniedziałek:
7:30 - 20:30
Wtorek:
7:30 - 20:30
Środa:
7:30 - 20:30
Czwartek:
7:30 - 20:30
Piątek:
7:30 - 20:30
Sobota:
7:30 - 14:00
Niedziela:
nieczynne
lokalizacja parkingu

Parking koło Nowej Ortopedii - wjazd od ulicy Bułhaka