Staw kolanowy w płaszczyźnie czołowej jest stabilizowany przez więzadła:

• więzadło poboczne piszczelowe (MCL, medial colateral ligament) – stabilizuje kolano od strony przyśrodkowej,
• więzadło poboczne strzałkowe (LCL, lateral colateral ligament) – stabilizuje kolano od strony bocznej.
Pierwsze z nich znacznie częściej ulega uszkodzeniu, zwykle w wyniku działania siły koślawiącej kolano podczas gry w piłkę nożną lub innych sportów kontaktowych. Naderwanie więzadła można z powodzeniem leczyć zachowawczo, natomiast całkowite zerwanie więzadła powoduje niestabilność przyśrodkową stawu kolanowego i stanowi wskazanie do leczenia operacyjnego.

Kolano skoczka (entezopatia więzadła rzepki) należy do częstych urazów przeciążeniowych aparatu wyprostnego kolana. Aparat wyprostny obejmuje mięsień czworogłowy uda, rzepkę oraz więzadło rzepki przyczepiające się do guzowatości kości piszczelowej. Wszystkie struktury są zaangażowane w aktywny wyprost kolana lub hamowanie jego zginania podczas lądowania na ugiętej kończynie. Zapalenie więzadła rzepki objawia się bólem z przodu stawu kolanowego nasilającym się podczas skoków i treningów biegowych lub wkrótce po ich zakończeniu. Kontuzja występuje najczęściej u siatkarzy, piłkarzy ręcznych, lekkoatletów i baseballistów. Leczenie uzależnione jest od stopnia uszkodzenia więzadła rzepki i polega głównie na postępowaniu rehabilitacyjnym. Gdy leczenie zachowawcze pozostaje nieskuteczne lub doszło do poważnego uszkodzenia lub zerwania więzadła, konieczne jest przeprowadzenie zabiegu operacyjnego.

W dobie zwiększonego zainteresowania zdrowym stylem życia i sportem, a w szczególności biegami długodystansowymi, coraz większa liczba biegaczy amatorów narażona jest na różnego rodzaju kontuzje. Wynikają one najczęściej z przeciążeń aparatu ruchu, które są skutkiem źle dobranego planu treningowego, niedostosowania obciążeń i objętości treningu do swoich możliwości, źle dobranego sprzętu (np. znoszone obuwie i jego niewłaściwa amortyzacja) lub tras biegowych czy też czynników anatomiczno-biomechanicznych.

Jedną z takich kontuzji jest zespół pasma biodrowo-piszczelowego (ang. Iliotibial band syndrome – ITBS), nazywany powszechnie kolanem biegacza, związany z przeciążeniem mięśni biorących udział w biegu. To dolegliwość dotykająca przede wszystkim biegaczy długodystansowych (stanowiąca aż 12% wszystkich kontuzji biegowych), ale również osoby aktywne fizycznie, u których występuje wzmożona praca prostowników oraz odwodzicieli stawu biodrowego (piłkarze, kolarze).

Charakterystycznymi objawami są obrzęk i ból po zewnętrznej stronie kolana lub w dowolnej części pasma biodrowo-piszczelowego. Wydaje się, że przyczyna dolegliwości tkwi w stawie kolanowym, jednakże wywiad i wnikliwa diagnostyka pokazują, że przyczyna urazu zazwyczaj leży poza kolanem i jest związana z budową anatomiczną pasma oraz jego biomechaniką działania.

Codzienna aktywność powoduje, że na rzepkę działają siły często kilkakrotnie większe niż masa ciała człowieka. Zdrowa chrząstka stawowa rzepki przystosowuje się do tych sił, natomiast w przypadku występujących zaburzeń normalnej funkcji mechanicznej rzepki, siły działające na nią są nadmierne i skoncentrowane w jednym miejscu. Takie sumowanie się tych czynników objawia się bólem i uczuciem chrupania kolana w momencie jego prostowania i zginania. Takie symptomy mogą świadczyć o uszkodzeniu chrząstki rzepki, czyli do chondromalacji. Dlatego też leczenie tego schorzenia musi być ukierunkowane przede wszystkim nie tylko na uszkodzoną chrząstkę, lecz na korektę nieprawidłowości mechanicznej funkcji rzepki, która powoduje jej nadmierne przeciążenia.

Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego (gonartroza) stanowi najczęstszą przyczynę przewlekłego bólu kolana. Istotą zwyrodnienia jest degradacja chrząstki stawowej prowadząca do jej stopniowego ścierania się aż do odsłonięcia powierzchni kości. Gonartroza stanowi wynik sumowania się czynników biologicznych związanych z obniżoną jakością chrząstki oraz czynników mechanicznych związanych z ostrymi urazami i przewlekłym przeciążeniem kolana. Istotne znaczenie mają również czynniki zapalne obecne w przebiegu chorób układowych.

Proces zwyrodnieniowy obejmuje nie tylko chrząstkę stawową, ale w późniejszym okresie także warstwę podchrzęstną kości, torebkę stawową i więzadła, prowadząc do deformacji i bolesnego ograniczenia ruchomości w stawie kolanowym. Skutkiem schorzenia jest upośledzenie chodu i obniżenie jakości życia. Leczenie polega głównie na eliminacji lub ograniczeniu czynników ryzyka przyspieszających zwyrodnienie stawu kolanowego. W zaawansowanym stadium choroby konieczne jest wykonanie zabiegu wymiany zniszczonego stawu na sztuczną endoprotezę kolana.

Zwyrodnienie stawu biodrowego (koksartroza) stanowi główną przyczynę bólu biodra. Choroba zwyrodnieniowa jest przewlekłym procesem degeneracji stawu, który wynika z zaburzeń równowagi pomiędzy procesami niszczenia i naprawy chrząstki stawowej. Rozwój koksartrozy jest determinowany przez wiele czynników, z których największe znaczenie mają nieprawidłowe warunki anatomiczne stawu oraz przeciążenie mechaniczne biodra. Zwyrodnienie stawu biodrowego prowadzi do ograniczenia ruchomości i dolegliwości bólowych utrudniających chodzenie czy zmianę pozycji ciała. Leczenie polega głównie na łagodzeniu bólu biodra oraz ograniczeniu czynników ryzyka przyspieszających zwyrodnienie stawu biodrowego. W zaawansowanym stadium choroby konieczne jest wykonanie zabiegu wymiany zniszczonego biodra na sztuczny implant (endoprotezoplastyka biodra).