USG biodra u dorosłych stanowi łatwo dostępną nieinwazyjną metodę diagnostyczną, która umożliwia rozpoznanie większych patologii w obrębie stawu biodrowego. USG biodra jest przydatne m.in. w potwierdzeniu stanu zapalnego, obecności wysięku w stawie oraz nieprawidłowości w obrębie zarysów kostnych stawu. Badanie USG znajduje szczególne zastosowanie w diagnostyce urazów przeciążeniowych mięśni okolicy biodra i pachwiny u sportowców. Należy zaznaczyć, że staw biodrowy jest głęboko położonym stawem i nie wszystkie struktury okołostawowe są widoczne w wystarczającym zakresie w badaniu USG. W razie konieczności lekarz kieruje na rezonans magnetyczny stawu biodrowego.
Przeczytaj także: USG stawów biodrowych u dzieci
Przed badaniem USG stawu biodrowego
Przed wykonaniem badania USG biodra lekarz radiolog lub lekarz ortopeda przeprowadza z pacjentem wywiad dotyczący charakterystyki objawów bólowych biodra. Istotne jest także uzyskanie informacji dotyczących przebytego urazu, schorzeń dotyczących samego biodra jak i obecności układowych chorób zapalnych. Następnie lekarz wykonuje badanie kliniczne pacjenta pod kątem oceny struktur okołostawowych. Jeśli wcześniej wykonywane było zdjęcie RTG stawu biodrowego jego analiza może ułatwić lekarzowi interpretację obrazów widocznych w USG.
USG stawu biodrowego nie wymaga specjalnego przygotowania. Badanie wymaga odsłonięcia okolic pachwiny i okolicy pośladka.
Jakie struktury ocenia lekarz podczas badania USG stawu biodrowego?
- Zachyłek przedni błony maziowej, przednią część torebki stawowej,
- Obrąbek stawowy panewki stawu biodrowego (częściowo),
- Mięśnie leżące powierzchownie w stosunku do stawu biodrowego, np.:
- Mięsień prosty uda, mięsień krawiecki,
- Mięsień biodrowo-lędźwiowy,
- Mięsień pośladkowy średni, napinacz powięzi szerokiej uda,
- Mięśnie przywodziciele uda,
- Mięśnie kulszowo-goleniowe, mięsień pośladkowy wielki, mięsień gruszkowaty.
- Kaletki maziowe,
- Nerw udowy, nerw kulszowy,
- Nerw skórny boczny uda (w ograniczonym zakresie),
- Tętnica udowa wspólna, żyła udowa.
Staw biodrowy oraz bezpośrednio otaczające go struktury z powodu głębokiej lokalizacji mogą nie być dobrze widoczne u osób o dużej masie mięśniowej czy u osób otyłych. Struktury wewnątrzstawowe takie jak obrąbek stawowy czy chrząstka stawowa mogą być dokładnie oceniane jedynie na obrazach rezonansu magnetycznego biodra (MRI). O konieczności poszerzenia diagnostyki o badanie MRI biodra decyduje lekarz wykonujący USG.
Co można zdiagnozować dzięki USG stawów biodrowych?
Najczęstsze patologie okolicy biodra, które lekarz może ocenić częściowo lub całkowicie podczas badania USG stawu biodrowego to:
- Ból z przodu biodra powyżej pachwiny:
- Uszkodzenia i zwapnienia ścięgna głowy prostej mięśnia czworogłowego uda,
- Tendinopatie mięśnia napinacza powięzi szerokiej,
- Ból w pachwinie:
- Obecność wysięku zapalnego w stawie biodrowym, przerost błony maziowej stawu,
- Zapalenie kaletki biodrowo-lędźwiowej – kaletka posiada łączność z jamą stawu biodrowego i ulega patologicznemu powiększeniu w warunkach wysięku i zwiększonego ciśnienia płynu w stawie biodrowym, powiększona kaletka może uciskać na nerw udowy lub naczynia żylne, co również jest widoczne podczas badania USG,
- Obecność ciał wolnych w jamie stawu,
- Torbiele galaretowate (gangliony) obrąbka panewki stawu biodrowego – powstają wskutek drobnych pęknięć obrąbka i wytworzenia torbieli wypełnionej śluzem,
- Urazy przyczepów mięśniowych w obrębie miednicy (głównie mięśni przywodzicieli) – tzw. pubalgia sportowa,
- Biodro trzaskające - przeskakiwanie ścięgna mięśnia biodrowo-lędźwiowego na wyniosłości biodrowo-grzebieniowej (przyczyny wewnątrzstawowe biodra trzaskającego diagnozowane są rezonansem magnetycznym biodra),
- Ból z boku biodra:
- Zapalenie kaletki krętarza większego,
- Uszkodzenia przyczepów ścięgien mięśni przyczepiających się w okolicy krętarzy kości udowej, tzw. uszkodzenie stożka rotatorów stawu biodrowego,
- Przeskakiwanie pasma biodrowo-piszczelowego nad krętarzem większym kości udowej,
- Uszkodzenie Morela-Lavallee – obecność krwiaka wskutek urazu tkanek miękkich bocznej części biodra, płyn gromadzi się między głęboką warstwą tkanki podskórnej a powięzią uda,
- Ból z tyłu biodra:
- Tendinopatie i uszkodzenia przyczepów ścięgien mięśni kulszowo-goleniowych na guzie kulszowym,
- Zapalenie kaletki kulszowo-pośladkowej,
- Inne patologie w okolicy biodra:
- Ucisk nerwu kulszowego - USG pomaga zlokalizować przyczynę ucisku nerwu (napięty mięsień gruszkowaty, blizny łącznotkankowe, fragmenty kostne po urazie biodra,
- Ucisk nerwu udowego – określenie przyczyny ucisku nerwu,
- Powiększenie pachwinowych węzłów chłonnych (obecne między innymi w przebiegu choroby nowotworowej),
- Tętniaki rzekome tętnicy udowej powstałe wskutek urazu ściany naczynia,
- Uszkodzenia ścięgien mięśni biodra po zabiegu wszczepienia endoprotezy biodra.
Dynamiczne badanie USG stawu biodrowego
Dynamiczne badanie USG biodra odbywa się w trakcie wykonywania ruchu w stawie biodrowym. Badanie tego rodzaju pozwala na śledzenie wzajemnego ślizgu tkanek miękkich w odniesieniu do elementów kostnych. Przykładem problemu, który można zdiagnozować podczas USG dynamicznego biodra jest przeskakiwanie powięzi szerokiej ponad krętarzem większym. Jest to obserwowalne w trakcie ruchu zginania przywiedzionego w wyproście uda lub zginania i rotacji zewnętrznej przywiedzionego i zrotowanej wewnętrznie kończyny.
Sonochirurgia
Sonochirurgia to określenie przezskórnego zabiegu interwencyjnego wykonywanego pod kontrolą USG. USG biodra umożliwia monitorowanie pozycji igły, co zapewnia precyzję i bezpieczeństwo podczas zabiegu. Przykładami procedur sonochirurgicznych w obrębie stawu biodrowego są:
- Punkcja stawu biodrowego z pobraniem płynu stawowego celem różnicowania ropnego zapalenia stawu biodrowego z układowymi chorobami zapalnymi oraz chorobami przebiegającymi z odkładaniem się kryształów w stawie,
- Podanie środka sterydowego do zmienionej zapalnie kaletki mięśnia biodrowo-lędźwiowego, kaletek okołokrętarzowych,
- Podanie osocza do przeciążonych lub częściowo uszkodzonych ścięgien mięśni przywodzicieli,
- Aspiracja płynu z krwiaka w przypadku uszkodzenia tkanek miękkich typu Morela-Lavallee.
Najczęściej zadawane pytania o USG biodra:
