Łąkotki to dwie elastyczne struktury w kształcie litery „C” leżące pomiędzy powierzchniami stawowymi piszczeli oraz kości udowej. U młodych osób uprawiających sport uszkodzenia łąkotek z reguły wynikają z ostrego urazu kolana. U osób starszych pęknięcie łąkotki częściej stanowi skutek postępujących zmian zwyrodnieniowych.
Leczenie uszkodzonej łąkotki może być zachowawcze (rehabilitacja) lub operacyjne. Nie wszystkie urazy łąkotek zakwalifikowane do leczenia operacyjnego da się naprawić poprzez zszycie (przeczytaj więcej o artroskopowym szyciu łąkotki). Czasami konieczne jest usunięcie całej łąkotki lub jej części (meniscektomia), co negatywnie wpływa na mechanikę stawu i prowadzi do szybszego zużywania się chrząstki stawowej. Aby zapobiec negatywnym skutkom meniscektomii, u niektórych pacjentów można dokonać przeszczepu łąkotki lub jej fragmentu. Przeszczep zastępuje funkcję naturalnej łąkotki, co zapobiega szybkiemu progresowi zmian zwyrodnieniowych. W zależności od stopnia uszkodzenia łąkotki, można przeprowadzić zabieg:
- implantacji całej łąkotki pobranej z banku tkanek (allograft),
- zabieg implantacji fragmentu syntetycznej łąkotki (wykonanej z poliuretanu lub kolagenu).
Umów wizytę teraz - do lekarza specjalizującego się w zabiegu przeszczepu łąkotki kolana w naszym szpitalu
U kogo można wykonać przeszczep łąkotki?
Kwalifikacja do zabiegu przeszczepu łąkotki pozostaje kwestią indywidualną. Przeszczepy łąkotek wykonuje się głównie u młodych osób z pourazowymi uszkodzeniami łąkotki. Celem zabiegu jest zastąpienie uszkodzonej łąkotki przeszczepem zanim dojdzie do zniszczenia chrząstki stawowej i rozwoju zwyrodnienia kolana.
Przeszczepy łąkotek wykonuje się u osób:
- przed 50 rokiem życia,
- z ubytkiem więcej niż połowy łąkotki lub gdy uszkodzenia łąkotki nie mogą zostać zszyte,
- z bólem kolana podczas codziennej aktywności lub uprawiania sportu (po zabiegu meniscektomii),
- z dobrym stanem chrząstki stawowej (lub uszkodzeniami urazowymi chrząstki możliwymi do naprawy),
- o prawidłowej masie ciała.
Zabiegi przeszczepienia łąkotek nie mają sensu u osób starszych ze znacznym stopniem zmian zwyrodnieniowych i rozległymi uszkodzeniami chrząstki stawowej kolana. W takim wypadku wykonuje się zabieg wszczepienia endoprotezy stawu kolanowego.
Korzyści z wykonania przeszczepu łąkotki
Zabieg przeszczepu łąkotki umożliwia:
- uzupełnienie dopasowania powierzchni stawowej kości piszczelowej i udowej, co chroni chrząstkę kolana przed nadmiernym miejscowym przeciążeniem i szybkim progresem wtórnych zmian zwyrodnieniowych,
- zachowanie stabilności stawu,
- zachowanie funkcji amortyzującej obciążenia,
- zmniejszenie dolegliwości bólowych kolana.
Rodzaje przeszczepów łąkotek
Allograft
Allograft łąkotki to łąkotka pochodząca od zmarłego dawcy. Pobrana łąkotka jest zawsze dokładnie mierzona i testowana pod kątem obecności patogenów, a następnie zamrażana i przechowywana w banku tkanek. Przed zabiegiem konieczny jest dobór odpowiedniego rozmiaru przeszczepu łąkotki. W tym celu wykonuje się zdjęcia rentgenowskie stawu kolanowego ze specjalnym znacznikiem umożliwiającym przeliczenie wymiarów struktur kostnych. Wykonuje się także rezonans magnetyczny kolana, który pozwala precyzyjnie ocenić struktury położone wewnątrz stawu.
Fragment syntetycznej łąkotki
Syntetyczne implanty łąkotek mogą być stosowane pod warunkiem zachowania obwodowej części łąkotki oraz jej korzeni. Implanty łąkotek, np. (Menaflex, Actifit) wykonane są z materiałów biodegradowalnych stanowiących rusztowanie dla napływających komórek. Implant stopniowo przerastany jest naturalną tkanką włóknistą o właściwościach zbliżonych do struktury łąkotki. W efekcie uszkodzona część łąkotki zostaje odbudowana.
Jak wygląda zabieg przeszczepu łąkotki?
Transplantacja łąkotki wykonywana jest w ramach zabiegu artroskopii. Jest to zabieg małoinwazyjny polegający na wprowadzeniu do wnętrza kolana kamery i narządzi chirurgicznych bez konieczności otwierania stawu. Struktury wewnątrzstawowe są obserwowane przez chirurga na ekranie monitora. Operator wykonuje kilka małych nacięć na powierzchni kolana, przez które wprowadza narzędzia i przygotowany wcześniej przeszczep lub syntetyczny implant łąkotki. Przed implantacją wszczepu usuwana jest zniszczona łąkotka lub jej część.
Warunkiem sukcesu operacji jest precyzyjne anatomiczne ułożenie allograftu łąkotki, a następnie jego stabilne przymocowanie do kości piszczelowej. Korzenie przeszczepianej łąkotki mocowane są do kości piszczelowej za pomocą specjalnych śrub lub kotwic, a jej część obwodowa jest przyszywana do otaczających tkanek. Niektóre techniki mogą obejmować wszczepienie bloczka kostnego z zamocowanym przeszczepem łąkotki we wcześniej przygotowanej rynience kostnej.
W przypadku wszczepienia syntetycznej łąkotki, przygotowuje się odpowiedni fragment implantu pasujący do ubytku, a następnie wprowadza do wnętrza kolana i przyszywa.
Zabieg transplantacji łąkotki może być połączony z innymi procedurami naprawczymi lub rekonstrukcyjnymi w obrębie więzadeł i/lub chrząstki stawowej.
Rehabilitacja po przeszczepie łąkotki
Przez pierwsze 4-6 tygodni po zabiegu wskazane jest noszenie ortezy ograniczającej ruch kolana w wyznaczonym przez lekarza zakresie. Ponadto pacjent porusza się o kulach z częściowym odciążeniem nogi operowanej. Czas ten jest potrzebny, aby przeszczepiona łąkotka mogła naturalnie zrosnąć się z kością piszczelową (lub aby syntetyczny wszczep zintegrował się z przyległą częścią łąkotki).
Fizjoterapia rozpoczynana jest na drugi dzień po zabiegu. Celem ograniczenia obrzęku i dolegliwości bólowych wykorzystywane jest urządzenie Game Ready, które jednocześnie chłodzi i optymalnie uciska operowaną kończynę. Fizjoterapia polega na bezpiecznym dla przeszczepu stopniowym odtworzeniu zakresu ruchomości w stawie oraz wzmacnianiu mięśni otaczających staw kolanowy. Wraz z postępem rehabilitacji włączane są kolejne ćwiczenia wykonywane we wzorcach wykorzystywanych w codziennym życiu oraz elementy treningu sportowego.
Czas powrotu do normalnej aktywności jest uzależniony od rodzaju i umiejscowienia przeszczepu, zastosowanej techniki operacyjnej oraz zaangażowania pacjenta w proces rehabilitacji. Większość pacjentów powraca do aktywności zawodowej w 3 miesiącu po zabiegu. Powrót do sportu wymaga dłuższego przygotowania – jest to około 6-10 miesiąc po przeszczepie łąkotki.
Ważne informacje
|
Czas trwania zabiegu ( zależny od metody) |
2 - 4 godzin |
| Badania wymagane do zabiegu | podstawowe - zakładka przygotowanie do operacji |
| Znieczulenie | podpajęczynówkowe lub ogólne |
| Pobyt w Szpitalu | doba |
| Okres znacznej dysfunkcji | 3 tygodnie |
| Okres ograniczonej dysfunkcji | 4 - 12 tygodni |
| Zdjęcie szwów - pierwsza wizyta | 21 - 16 dni po operacji |
| Zmiana opatrunków | co 3 - 4 dni |
| Przeciwwskazania do zabiegu | zwyrodnienie kolana, niestabilność kolana |
Najczęściej zadawane pytania o zabieg przeszczepienia łąkotki kolana:
