Ból barku podczas próby unoszenia ramienia i osłabienie siły mięśni barku to możliwe objawy uszkodzenia stożka rotatorów. Dowiedz się więcej o przyczynach urazu, najczęściej odczuwanych objawach, a także możliwościach leczenia uszkodzonego pierścienia rotatorów.
Umów wizytę u ortopedy specjalizującego się w diagnostyce i leczeniu urazów stożka rotatorów w naszym szpitalu
Wybierz lekarza i umów wizytę przez www lub ZADZWOŃ: 12 352 25 25.
Czym jest stożek rotatorów?
Na stożek rotatorów (pierścień rotatorów) składają się ścięgna 4 mięśni (nadgrzebieniowego, podgrzebieniowego, obłego mniejszego oraz podłopatkowego), których przyczep dalszy na głowie kości ramiennej układem przypomina stożek. Funkcją tego kompleksu jest przyciąganie głowy kości ramiennej do panewki oraz jej centralizacja, a więc przeciwdziałanie pociąganiu przez silny mięsień naramienny. Układ ten zabezpiecza płynny, niespotykany w innych stawach zakres ruchu. Ponadto funkcją mięśni rotatorów jest oczywiście generowanie sił rotujących ramię ( rotacja zewnętrzna i wewnętrzna) oraz istotny wkład w stabilizację stawu ramiennego.
Uszkodzenie stożka rotatorów - na czym polega?
Uszkodzenie stożka rotatorów polega na częściowym lub całkowitym przerwaniu ścięgna jednego lub więcej mięśni wchodzących w skład stożka rotatorów. Zmianom tym może towarzyszyć stan zapalny kaletki podbarkowej oraz nadmierna górna migracja głowy kości ramiennej. Górne przemieszczenie głowy kości ramiennej wynika najczęściej z niewydolności uszkodzonego ścięgna mięśnia nadgrzebieniowego, który przestaje centralizować głowę kości ramiennej, w warunkach pociągania tej kości przez mięsień naramienny.
Najczęstsze objawy uszkodzenia stożka rotatorów
Do typowych objawów mogących wskazywać na uszkodzenie stożka rotatorów można zaliczyć:
- ból barku podczas ruchu odwodzenia ramienia w zakresie 60-120 stopni (tzw. "bolesny łuk"),
- odczuwany ból zlokalizowany jest głównie pod wyrostkiem barkowym,
- ból może być obecny także w nocy,
- tkliwość przyczepu mięśnia nadgrzebieniowego przy guzku większym kości ramiennej,
- możliwe osłabienie siły mięśni barku,
- zapalenie kaletki podbarkowej.
Nasilenie objawów (ból, stopień utraty funkcji) może różnić się w zależności od typu i rozległości urazu stożka rotatorów.
Uszkodzenie stożka rotatorów - przyczyny
- kumulacja przeciążeń (sport, wieloletnia praca fizyczna) sprzyjająca degeneracji ścięgien stożka i obniżeniu ich wytrzymałości mechanicznej,
- zespół ciasnoty podbarkowej czyli zmniejszenie przestrzeni dla ścięgien stożka pod wyrostkiem barkowym - może to wynikać z niekorzystnego kształtu wyrostka barkowego i/lub zaburzeń jego kostnienia "os acromiale". Sprzyja to powtarzalnym mechanicznym urazom i degeneracji ścięgien stożka rotatorów,
- przewlekła niestabilność mechaniczna stawu ramiennego,
- zaburzenia biomechaniki pracy łopatki przy jednoczesnym przewlekłym przeciążeniu barku (zaburzenia nerwowo-mięśniowe),
- wapniejące zapalenie ścięgien,
- przyczyny jatrogenne, np. podanie środka sterydowego do ścięgna.
Uszkodzenie stożka rotatorów u osób młodych
U osób młodych, u których zerwania ścięgien są zwykle pourazowe, uszkodzenia stożka rotatorów te są zawsze objawowe i najczęściej kwalifikują się do leczenia operacyjnego. Dotyczy to nie tylko całkowitych widocznych nawet na USG barku uszkodzeń, ale także objawowych, tzw śródścięgnistych lub częściowych ( np uszkodzenie warstwy głębokiej typu PASTA), które są charakterystyczne dla pacjentów aktywnych sportowo, a widzimy je dopiero w badaniu MRI barku zlecanym po wcześniejszym specjalistycznym badaniu fizykalnym.
Uszkodzenie stożka rotatorów u osób starszych
Uszkodzenia zwyrodnieniowe rotatorów barku, typowe dla osób starszych najczęściej biorą się z przewlekłych mikrourazów doznawanych wtórnie do zaburzeń położenia i pracy łopatki oraz zaburzeń ukrwienia powodujących degenerację ścięgien. Tego typu uszkodzenia często przez wiele lat nie dają dolegliwości bólowych dzięki adaptacji stawu ramiennego i kompensacji uszkodzeń.
Ból barku najczęściej pojawia się po przesileniu, upadku, podniesieniu ciężkiego przedmiotu i często mają charakter niezwykle nasilony (ból wybudzający ze snu, ograniczenie zakresu ruchu) mimo przewlekłego charakteru. Lecząc osoby starsze, sięgamy po leczenie operacyjne w przypadku znacznie nasilonych objawów lub braku poprawy po leczeniu rehabilitacyjnym. Należy jednak podkreślić, że odwlekanie rekonstrukcji uszkodzonych ścięgien zwykle prowadzi do dalszej degeneracji ścięgien i stłuszczeniu mięśni.
Uszkodzenie typu Pasta, obraz MRI
Zerwane ścięgno barku z obkurczeniem (retrakcją) mięśnia - obraz MRI
Artroskopowy widok na częściowe uszkodzenie ścięgna mięśnia w obrębie pierścienia rotatorów
W przypadku diagnostyki uszkodzeń pierścienia rotatorów pewnym szczególnym uszkodzeniem o typie zapalenia jest wapniejące zapalenia stożka rotatorów (najczęściej w obrębie mięśnia nadgrzebieniowego). Zapalenie to leczy się poprzez płukanie złogu wapniowego pod kontrolą USG w znieczuleniu miejscowym. W przypadku braku poprawy należy dokonać artroskopowego usunięcia złogu z następczą naprawą ścięgna.
Diagnostyka uszkodzenia stożka rotatorów
Właściwe rozpoznanie uszkodzenia stożka rotatorów jest stawiane przez lekarza ortopedę, który podczas wizyty lekarskiej:
- przeprowadza dokładny wywiad z pacjentem (kiedy doszło do urazu, od kiedy występuje ból barku, w jakich okolicznościach dolegliwości się nasilają),
- wykonuje test-na-koronawirusa-covid-19" title="testy na koronawirusa" class="lpoz">testy sprawdzające wydolność poszczególnych struktur barku podczas ruchu i testów statycznych,
- wykonuje badanie dynamiczne USG barku pozwalające na ocenę ciągłości tkanek i ich wzajemnych relacji w przestrzeni podbarkowej podczas ruchu ramieniem,
- może zlecić wykonanie dodatkowych badań: rezonansu magnetycznego barku (aby ocenić dokładniej zmiany w tkankach miękkich, a także jakość chrząstki stawu ramiennego).
Postępowanie w przypadku wykrytego uszkodzenia stożka rotatorów
Leczenie urazów stożka rotatorów ma na celu niwelację bólu, przywrócenie funkcjonalnego czynnego zakresu ruchu w stawie ramiennym, poprawę biomechaniki kompleksu ramienno-łopatkowego, wymagany wzrost siły mięśniowej oraz umożliwienie bezpiecznego powrotu pacjenta do aktywności. Postępowanie zachowawcze uwzględnia umiejętnie prowadzoną rehabilitację, której celem jest niwelacja przyczyn funkcjonalnych prowadzących do uszkodzeń stożka rotatorów. Leczenie chirurgiczne wykonuje się, gdy zaburzenie funkcji barku spowodowane urazem mogłoby negatywnie wpłynąć na codzienne funkcjonowanie pacjenta. Operacja uwzględnia wiele metod - naprawę, szycie, a także inne procedury wykonywane w obrębie stożka rotatorów i przyległych struktur barku.
Przeczytaj więcej o operacji stożka rotatorów.
Konsultacja merytoryczna: lek.med. Hubert Laprus
