Uszkodzenie więzadła w łokciu - objawy, leczenie

Do uszkodzeń więzadła w łokciu często dochodzi u zawodników trenujących dyscypliny rzutne. Dynamiczne ruchy podczas rzutu u zawodowych sportowców mogą generować siły koślawiące staw łokciowy nawet o wartości zbliżonej do wytrzymałości mechanicznej więzadła pobocznego przyśrodkowego / łokciowego (UCL, ulnar collateral ligament). Z tego względu najczęściej dochodzi do kontuzji sportowych tego więzadła i rozwinięcia niestabilności przyśrodkowej stawu łokciowego. 

Typowe dyscypliny sportowe, w których dochodzi do uszkodzenia więzadła UCL to:

• rzut oszczepem,
• sporty rakietowe - tenis ziemny,
• softball,
• piłka ręczna, 
• piłka nożna (bramkarze),
• zapasy,
• football amerykański.

Skręcenie łokcia może również wystąpić, gdy przedramię zostanie bardzo szybko przemieszczone do nienaturalnej pozycji np. w wyniku upadku lub szarpnięcia za rękę, m.in. podczas wypadku samochodowego. 

Diagnostyka i leczenie zerwanego więzadła łokcia - umów wizytę u ortopedy

dr n.med. Hubert Laprus - spec. ortopeda

Wybierz specjalistę

 

Więzadło poboczne przyśrodkowe stawu łokciowego

Więzadło poboczne przyśrodkowe łokcia (UCL) składa się z dwóch pęczków - przedniego i tylnego. Pasma te napinają się naprzemiennie podczas ruchu zginania i wyprostu stawu łokciowego:

• pęczek przedni: napięcie w wyproście, rozluźnienie w zgięciu,
• pęczek tylny: napięcie w zgięciu, rozluźnienie w wyproście. 

Uszkodzenie więzadła pobocznego łokciowego

Objawami uszkodzenia więzadła stawu łokciowego są:

• ból i obrzęk łokcia,
• zasinienie, zaczerwienienie, wzmożone ocieplenie łokcia,
• ból przy wykonywaniu ruchów w stawie łokciowym, 
• uczucie niestabilności łokcia podczas pracy fizycznej, uprawiania sportu. 

Niestabilność stawu łokciowego a ucisk na nerw łokciowy

Niewydolność przedniego pęczka więzadła pobocznego przyśrodkowego łokcia często prowadzi do przewlekłego przeciążenia nerwu łokciowego. Leczenie niestabilności stawu łokciowego stanowi więc podstawę niwelacji ryzyka rozwoju neuropatii nerwu łokciowego. W przypadku mrowienia, drętwienia bocznej części przedramienia w kierunku małego palca ręki zawsze należy zbadać staw łokciowy pod kątem wydolności więzadeł!

Ryzyko ucisku nerwu łokciowego u miotaczy jest dodatkowo podwyższone ze względu na typowy przerost mięśni zginaczy przedramienia, których przyczepy znajdują się na nadkłykciu przyśrodkowym kości ramiennej. 

Diagnostyka uszkodzenia więzadeł stawu łokciowego

Podczas wizyty konsultacyjnej ortopeda wykonuje test stresowy na niestabilność przyśrodkową stawu łokciowego. Pacjent znajduje się w pozycji stojącej. Ortopeda stabilizuje pozycję ramienia pacjenta w rotacji zewnętrznej, jednocześnie kładąc palce nad przebiegiem więzadła pobocznego łokciowego. Następnie lekarz chwyta nadgarstek pacjenta od wewnątrz i lekko zgina łokieć do kąta 20°-30°. Na koniec przykładana jest bierna siła koślawiąca staw łokciowy. Wynik testu jest pozytywny w przypadku stwierdzenia zwiększonej wiotkości (w porównaniu z drugą stroną) i wywołania bólu podczas koślawienia łokcia.

Dodatkowo ortopeda wykonuje badanie USG łokcia, w którym ocenia strukturalny stopień uszkodzenia więzadła:

• 1 - naciągnięcie więzadła, minimalne naderwanie,
• 2 - częściowe zerwanie włókien,
• 3 - całkowite przerwanie ciągłości więzadła. 

Aby wykluczyć uszkodzenia chrząstki oraz złamania (np. oderwanie fragmentu kostnego wraz z więzadłem) ortopeda może zalecić odpowiednio - rezonans magnetyczny lub RTG łokcia (ew. tomografię). 

Leczenie uszkodzenia więzadła UCL łokcia

Postępowanie zachowawcze

Częściowe uszkodzenia więzadła UCL (I i II stopień) można leczyć zachowawczo poprzez odpoczynek oraz modyfikację wzorców ruchowych kończyny górnej. Po wygojeniu naddarcia (po 6-7 tygodniu) można stopniowo wracać do lekkich ćwiczeń, następnie rzutów o zmodyfikowanej technice zaleconej przez fizjoterapeutę sportowego. Większość sportowców może powrócić do pełnych obciążeń treningowych w 3-4 miesiącu po nieoperacyjnym leczeniu częściowego uszkodzenia UCL. 

Dodatkowa opcja leczenia nieoperacyjnego to ostrzykiwanie więzadła UCL osoczem bogatopłytkowym (PRP) celem stymulacji procesów gojenia. 

Leczenie operacyjne - rekonstrukcja więzadła UCL stawu łokciowego

Wskazaniami do operacji jest zerwanie więzadła (stopień III uszkodzenia) lub niepowodzenie leczenia zachowawczego po częściowym uszkodzeniu UCL. Rekonstrukcja więzadła UCL stanowi złoty standard leczenia operacyjnego niestabilności przyśrodkowej stawu łokciowego. 

Pierwsza opisana przez dr Franka Jobe'a chirurgiczna rekonstrukcja UCL polegała na tenotomii mięśnia nawrotnego obłego, transpozycji nerwu łokciowego i rekonstrukcji UCL z wykorzystaniem przeszczepu pozyskanego ze ścięgna mięśnia dłoniowego długiego. Zabieg po raz pierwszy został przeprowadzony na zawodniku baseballowym Tommy John w 1974 roku, stąd często spotyka się nazwę "Tommy John Surgery".

W późniejszym okresie Smith i wsp. zmodyfikowali metodę Jobe'a, wprowadzając podejście polegające na rozszczepieniu (rozwarstwieniu) pronatora i ew. zginaczy (zamiast ich przecięcia), co pozwoliło uniknąć konieczności transpozycji nerwu łokciowego. Jest to obecnie najczęściej stosowana metoda.

W nadkłykciu kości ramiennej i kości łokciowej wywierca się tunele, przez które przeprowadza się pobrane ścięgno mięśnia dłoniowego długiego. Fiksacja przeszczepu zależy od preferencji operatora, zwykle są to śruby wkręcane w kość lub endobutton oparty na korówce kości ramiennej. 

Zabieg rekonstrukcji więzadła UCL łokcia wykonuje się z dostępu otwartego. Rekonstrukcję może poprzedzać artroskopia łokcia, podczas której zaopatruje się współistniejące patologie - np. zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze związane z przewlekłym przeciążaniem łokcia. 

Rekonwalescencja po rekonstrukcji więzadła UCL łokcia

Po zabiegu na łokieć zakładana jest orteza stabilizująca staw w około 60–90 stopni zgięcia. Celem jest ochrona gojącego się przeszczepu więzadła. Od razu po zabiegu można wykonywać ćwiczenia nadgarstka, palców oraz barku według wskazówek fizjoterapeuty. 

W 1-2 tygodniu po zabiegu można zacząć wykonywać ruchy w operowanym stawie łokciowym. Fizjoterapia na tym etapie koncentruje się na stopniowym i bezpiecznym zwiększaniu zakresu ruchu w łokciu. Pod koniec pierwszego miesiąca pacjent powinien całkowicie prostować łokieć. Brak odpowiednio wczesnej mobilizacji może prowadzić do przykurczu w stawie łokciowym!

Większość sportowców powraca do pełnych obciążeń treningowych i udziału w zawodach po około 12–15 miesiącach od zabiegu. 

Ważne informacje

Operacja zerwanego więzadła łokcia - umów wizytę u ortopedy

dr n.med. Hubert Laprus - spec. ortopeda

Wybierz specjalistę