Zespół zatoki stępu, niestabilność stawu podskokowego

Zespół zatoki stępu (sinus tarsi syndrom) charakteryzuje się przewlekłym bólem na przednio-bocznej stronie stopy, nieco w przód i poniżej kostki bocznej. Główną przyczyną jest niestabilność stawu podskokowego wynikająca z niewydolności więzadeł łączących kość skokową z kością piętową. Najczęściej schorzenie to rozwija się po skręceniu stawu skokowego, często nie w pełni zdiagnozowanego i niedoleczonego.

Nadmierna ruchomość stawu podskokowego skutkuje podrażnieniem, przewlekłym zapaleniem błony maziowej oraz wtórnym naciekiem tkanki włóknistej do przestrzeni zatoki stępu. Efektem patologicznych zmian jest ból utrudniający chodzenie i bieganie zwłaszcza po nierównym podłożu.

Diagnostyka i leczenie zespołu zatoki stępu - umów wizytę u ortopedy

Wybierz ortopedę i umów wizytę przez www lub ZADZWOŃ: 12 352 25 25.

Zatoka stępu

Zatoka stępu wypełniona jest różnorodną tkanką łączną, która uczestniczy w mechanizmach propriocepcji stawu skokowego. Zlokalizowana tu m.in. tkanka tłuszczowa stanowi wyściółkę dla licznych mechanoreceptorów oraz wolnych zakończeń nerwowych, które wraz z więzadłami i mięśniami dostarczają proprioceptywnej informacji o ruchach i położeniu stawu skokowego.

Mięsień prostownik krótki palców przyczepia się do przyśrodkowej i dystalnej części zatoki stępu, biegnąc następnie w kierunku palców. Troczek dolny prostowników leży nad boczną częścią ujścia zatoki, służąc jako jej osłona.

Jak rozwija się zespół zatoki stępu?

Bierną stabilność stawu podskokowego zapewniają więzadła:

skokowo-piętowe międzykostne,
więzadło Ficka (skokowo-piętowe skośne),
piętowo-strzałkowe (CFL, calcaneo-fibular ligament) - często uszkadzane łącznie z ATFL podczas ciężkich skręceń stawu skokowego,
trójgroniaste (część piszczelowo-piętowa) zapewniające stabilność przyśrodkową,
sprężyste (spring ligament) - podtrzymujące głowę kości skokowej, często niewydolne w podwichnięciu okołoskokowym w przebiegu stopy płasko-koślawej.

Zespół zatoki stępu może rozwinąć się w wyniku pojedynczego ostrego urazu lub serii skręceń stawu skokowego, które powodują postępującą niewydolność więzadeł. Największe znaczenie ma uszkodzenie więzadeł międzykostnych, które najczęściej ulegają urazom w przebiegu ciężkich masywnych skręceń stawu skokowego, często łącznie z urazami pozostałymi więzadeł.

Zawodnicy uprawiający sporty skocznościowe mogą doznać kontuzji więzadeł stawu podskokowego w wyniku nagłego zatrzymania się po zeskoku. Mechanizm urazu obejmuje gwałtowne przesunięcie się kości skokowej do przodu nad kością piętową.

Uraz zazwyczaj objawia się bólem, któremu towarzyszy obrzęk i zasinienie. Ponieważ zapalenie błony maziowej i zwłóknienie tkanek wymaga czasu, sportowcy z towarzyszącymi urazami stawu podskokowego mogą początkowo nie mieć objawów typowo zlokalizowanych w zatoce stępu. Pacjenci początkowo zgłaszają uczucie niestabilności stopy, które pojawia się podczas aktywności na nierównym podłożu.

Wraz z czasem nadmierna ruchomość stawu podskokowego generuje podrażnienie błony maziowej. Dochodzi do przewlekłego zapalenia tkanek miękkich z naciekiem zwłóknień w świetło zatoki stępu. Po kilkunastu tygodniach pojawia się ból typowy dla zespołu zatoki stępu.

Diagnostyka

Rezonans magnetyczny (MRI) to najlepsza metoda wizualizacji struktury zatoki stępu. Najbardziej typowym objawem w MRI jest podwyższenie sygnału na obrazach T2-zależnych w obszarze tkanki tłuszczowej stępu, ponieważ oznacza to naciek lub zastąpienie tej tkanki komórkami zapalnymi i tkanką włóknistą. Rezonans magnetyczny może być również pomocny w identyfikacji zmian w strukturze więzadeł międzykostnych, a także ocenie zwyrodnienia stawu podskokowego.

Zdjęcia rentgenowskie stawu podskokowego wykonuje się zwykle w projekcji Brodena, która stanowi serię widoków skośno-bocznych wykonywanych w pozycjach stresowych stawu skokowo-piętowego. Dzięki temu można wykryć ewentualną niestabilność.

Postępowanie zachowawcze

Zalecenia dotyczące rehabilitacji obejmują:

trening równowagi i czucia głębokiego,
ćwiczenia poprawnie aktywizujące mięśnie stabilizujące staw skokowy,
taping,
noszenie ortezy stabilizującej tyłostopie,
fizykoterapia - krioterapia, masaż kostkami lodu, próba terapią FSWT.

Celem złagodzenia bólu i stanu zapalnego, ortopeda może zaproponować podanie blokady sterydowej do tkanek zatoki stępu. Właściwe silne działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe sterydu rozpoczyna się w 2-3 dniu po ostrzyknięciu. Czas utrzymania efektu przeciwbólowego jest indywidualnie zmienny - może wynosić od kilku tygodni do kilku miesięcy. W razie potrzeby podanie blokady do zatoki stępu można powtórzyć.

Leczenie operacyjne

Synowektomia

Synowektomię (wycięcie błony maziowej) wykonuje się celem niwelacji przewlekłego zapalenia tkanki łącznej w okolicy zatoki stępu i usunięcia towarzyszących zwłóknień. Synowektomia najczęściej stanowi jedną z procedur relizowanych podczas operacji.

Rekonstrukcja więzadeł wpływających na stabilność stawu podskokowego

Sportowcy z rozpoznaną niestabilnością mechaniczną mogą wymagać artroskopowej eksploracji i rekonstrukcji więzadeł stawu podskokowego. Chirurgiczne rekonstrukcje więzadeł międzykostnych dawniej przeprowadzano poprzez rozszczepienie ścięgna mięśnia strzałkowego krótkiego i prowadzenie przeszczepu przez tunele kostne utworzone przez kość piętową i kość skokową. Obecnie odchodzi się od wykorzystywania na przeszczep ścięgna mięśnia strzałkowego krótkiego (lub jego połowy), ponieważ mięsień ten bierze udział w dynamicznej stabilizacji stawu skokowego od strony bocznej. Z tego wzlędu na materiał na przeszczep (graft) coraz częściej wybiera się ścięgna mięśni: podeszwowego, kulszowo-goleniowych, prostownika długiego palców lub części pasma powięzi szerokiej uda. Alternatywą do wykorzystania własnego ścięgna pacjenta jest użycie ścięgna od zmarłego dawcy - czyli allograftu z banku tkanek albo więzadła sztucznego (np. Neoligament).

Powrót do aktywności sportowej jest zwykle możliwy od 4-6 miesięca po operacji.

Artrodeza podskokowa

Pacjenci z zaawansowanym zwyrodnieniem stawu podskokowego lub utrzymującymi się objawami bólowymi nawet po rekonstrukcji więzadeł mogą wymagać artrodezy podskokowej (trwałego usztywnienia stawu skokowo-piętowego). Ortopeda usuwa zniszczone powierzchnie stawowe, a następnie zespala miejsce "stawu" powierzchniami kostnymi, wykorzystując specjalne śruby przeprowadzane od kości piętowej do kości skokowej.

Warto przeczytać na naszym blogu:

Leczenie niestabilności stawu skokowego

Operacje stawu podskokowego - ważne informacje

Czas trwania zabiegu ( zależny od metody)	45 - 120 minut
Badania wymagane do zabiegu	podstawowe - zakładka przygotowanie do operacji
Znieczulenie	blok okołokostkowy, z. podpajęczynówkowe albo ogólne
Pobyt w Szpitalu	min 4 godziny po operacji
Okres znacznej dysfunkcji	10 - 14 dni
Okres ograniczonej dysfunkcji	6 tygodni
Zdjęcie szwów - pierwsza wizyta	12-16 dni lub nie wymagane
Zmiana opatrunków	co 3 - 4 dni