Wskutek upadku na nadgarstek może dojść do stłuczenia, skręcenia nadgarstka i/lub złamania kości tworzących nadgarstek. Często występującą kontuzją jest uszkodzenie chrząstki trójkątnej nadgarstka. U osób uprawiających sport lub wykorzystujących rękę w pracy często dochodzi do przewlekłych przeciążeń ścięgien mięśni, ucisku nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka oraz rozwoju zmian zwyrodnieniowych. Ponadto, stawy nadgarstka i ręki są typowo zajmowane przez reumatoidalne zapalenie stawów - postępującą chorobę o podłożu autoimmunologicznym prowadzącą do deformacji i utraty funkcji ręki. Dowiedz się więcej o możliwych przyczynach bólu i opuchlizny nadgarstka.
Umów wizytę u ortopedy leczącego urazy i schorzenia nadgarstka
Wybierz lekarza i umów wizytę przez www lub ZADZWOŃ: 12 352 25 25.
Jak zbudowany jest nadgarstek? Jak pacjenci rozumieją stawy nadgarstka?
Do kości budujących stawy nadgarstka zaliczamy końce dalsze długich kości przedramienia: kości promieniowej i łokciowej a także osiem różnokształtnych kości nadgarstka ułożonych w dwa rzędy (bliższy i dalszy). Szereg dalszy nadgarstka tworzą kości: czworoboczna większa, czworoboczna mniejsza, główkowata i haczykowata. Szereg bliższy kości nadgarstka tworzą natomiast kości: łódeczkowata, księżycowata, trójgroniasta i grochowata.
Staw promieniowo-nadgarstkowy (postrzegany przez pacjentów jako główny staw nadgarstka) tworzą:
- powierzchnia stawowa końca dalszego kości promieniowej,
- powierzchnie stawowe bliższego szeregu kości nadgarstka.
W tym stawie możemy zginać i prostować, a także przywodzić i odwodzić rękę. Między kością promieniową a bliższym szeregiem kości nadgarstka przenoszonych jest około 80% obciążeń. Staw nadgarstka uzupełniony jest tzw. chrząstką trójkątną położoną między końcem dalszym kości łokciowej a bliższym szeregiem kości nadgarstka. Rolą chrząstki trójkątnej jest przenoszenie około 20% obciążeń i ich amortyzacja przy zachowaniu funkcjonalnego zakresu ruchu odchylenia dołokciowego ręki (przywiedzenia).
Stan nadgarstka stabilizowany jest więzadłami:
- pobocznym promieniowym i pobocznym łokciowym - stabilizującymi staw promieniowo-nadgarstkowy w płaszczyźnie czołowej (odwodzenie i przywodzenie ręki względem przedramienia),
- promieniowo-nadgarstkowymi grzbietowymi i dłoniowymi - stabilizującymi staw promieniowo-nadgarstkowy w płaszczyźnie strzałkowej (zginanie i prostowanie ręki względem przedramienia).
Pomiędzy wszystkimi drobnymi kośćmi nadgarstka w szeregu bliższym i dalszym znajdują się płaskie połączenia stawowe, stabilizowane licznymi krótkimi więzadłami lezącymi śródkostnie oraz powierzchownie.
W jaki sposób możemy ustawiać rękę grzbietem lub dłonią do góry? Rola stawów promieniowo-łokciowych bliższych i dalszych.
To w jaki sposób ułożona jest nasza dłoń (stroną dłoniową czy grzbietową) zależy w głównej mierze od ustawienia kości przedramienia. Kość łokciowa i promieniowa połączone są sprzężonymi ze sobą stawami promieniowo-łokciowym bliższym i dalszym. Dzięki tym stawom kości przedramienia mogą krzyżować się, nawracając przedramię (ręka skierowana grzbietem do góry) lub leżeć względem siebie równolegle - przedramię znajduje się w odwróceniu, a ręka jest skierowana stroną dłoniową do góry. Wszelkie urazy (głównie złamania) kości przedramienia w okolicy nadgarstka mogą zaburzać swobodne ruchy nawracania i odwracania przedramienia, konieczne do wykorzystania potencjału manipulacyjnego ręki.
Ból nadgarstka po upadku - przyczyny
Skręcenie nadgarstka
Skręcenie to jeden z najczęstszych urazów nadgarstka po upadku na rękę, głównie podczas uprawiania sportu i rekreacji na świeżym powietrzu. Do uszkodzenia dłoniowo położonych więzadeł nadgarstka dochodzi zwykle w wyniku silnego przeprostu nadgarstka znajdującego się pod obciążeniem ciężaru ciała.
Skręcenia stawu nadgarstka są oceniane w zależności od stopnia uszkodzenia więzadeł:
- Skręcenie 1 stopnia (łagodne). Więzadła ulegają jedynie naciągnięciu. Może pojawić się dyskomfort i przejściowa bolesność podczas poruszania nadgarstkiem.
- Skręcenie 2 stopnia (umiarkowane). Więzadła są naderwane (częściowo uszkodzone). Ten rodzaj urazu może wiązać się z wystąpieniem krwiaka, obrzęku oraz pewną utratą funkcji ręki z powodu bólu pochodzącego z uszkodzonych więzadeł nadgarstka.
- Skręcenie 3. stopnia (poważne). Więzadło jest całkowicie zerwane lub oderwane od przyczepu do kości. Są to poważne urazy nadgarstka wymagające pilnej interwencji lekarskiej ze względu na możliwą mechaniczną niestabilność stawu promieniowo-nadgarstkowego. Oznacza to, że z zerwanym więzadłem nadgarstka pacjent nie będzie w stanie stabilnie oprzeć ręki i przenieść na nią ciężaru swojego ciała. Ponadto ruchy manipulacyjne nadgarstka mogą być bolesne i trudne w skoordynowaniu.
Najbardziej podatne na uszkodzenia, w tym na całkowite zerwanie, są więzadła stawu promieniowo-nadgarstkowego. Krótkie więzadła łączące ze sobą kości nadgarstka w szeregu bliższym i dalszym najczęściej ulegają jedynie naciągnięciu lub naderwaniu.
Złamanie nadgarstka
Złamanie oznacza przerwanie ciągłości kości. U osób młodych złamania kości nadgarstka stanowią skutek urazów wysokoenergetycznych, np. upadku na rękę z dużą siłą. U osób w starszym wieku, ze zdiagnozowaną obniżoną gęstością mineralną kości, może dojść do niskoenergetycznych złamań osteoporotycznych. W tym wypadku kość o obniżonej wytrzymałości może ulec złamaniu przy gwałtownym oparciu ręki lub upadku z własnej wysokości. Inny mechanizm złamania to kompresja kości nadgarstka, np. podczas silnego przytrzaśnięcia dalszej części przedramienia lub nadgarstka przez drzwi.
W obrębie kości okolicy nadgarstka można wyróżnić następujące typy złamań:
- Złamanie Collesa (dystalnego odcinka kości promieniowej z grzbietowym przemieszczeniem odłamu).
- Złamanie Smitha (dystalnego odcinka kości promieniowej z dłoniowym przemieszczeniem odłamu).
- Złamanie kości łódeczkowatej,
- Złamanie Bartona (złamanie kości promieniowej z zwichnięciem stawu promieniowo-nadgarstkowego).
- Złamanie szofera (złamanie wyrostka rylcowatego kości promieniowej).
- Złamanie wyrostka rylcowatego kości łokciowej.
Uszkodzenie kompleksu chrząstki trójkątnej
Spuchnięty i bolesny nadgarstek po urazie - co robić?
Wizyta u lekarza ortopedy
Każdy, nawet pozornie lekki uraz nadgarstka powinien zostać dokładnie zdiagnozowany przez lekarza ortopedę. Niektóre niedoleczone kontuzje nadgarstka mogą prowadzić do nadmiernego przeciążenia stawu i przewlekłych dolegliwości bólowych podczas uprawiania sportu lub pracy. W trakcie wizyty lekarz ortopeda zbada zakres ruchomości stawu nadgarstka oraz jego stabilność. Podczas badania USG nadgarstka i dłoni oceni stan więzadeł - czy doszło do ich naciągnięcia, naderwania czy zerwania. W przypadku podwyższonej miejscowej tkliwości kości nadgarstka konieczne może się okazać wykonanie zdjęcia RTG nadgarstka i ręki. Stan chrząstki trójkątnej można najbardziej precyzyjnie przeanalizować na obrazach rezonansu magnetycznego.
Jak zabandażować nadgarstek po urazie? Jak unieruchomić nadgarstek do czasu wizyty u lekarza ortopedy?
Jeżeli nadgarstek jest silnie opuchnięty i wysoce bolesny, do czasu wizyty u ortopedy najlepiej jest stabilnie unieruchomić nadgarstek. Można to zrobić za pomocą elastycznego bandaża, zawijając nadgarstek od strony ręki w kierunku przedramienia. W przypadku bolesności u nasady kciuka warto mocniej ustabilizować również tę okolicę. Gdy ból nadgarstka, obrzęk i tkliwość występują na wysokości kości przedramienia, warto dodatkowo usztywnić nadgarstek sztywnym przedmiotem i do tego przedmiotu przybandażować rękę. Przedramię wraz z ręką można ułożyć na temblaku wykonanym z chusty dostępnej w wielu apteczkach pierwszej pomocy.
Jak złagodzić ból nadgarstka - domowe sposoby
Ból nadgarstka może zostać złagodzony poprzez przykładanie zimnych kompresów, np. zamrożonych warzyw zawiniętych w ręcznik. Obniżenie temperatury tkanek ograniczy obrzęk, zmniejszając jednocześnie ryzyko kompresji nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka.
Przeciążenie nadgarstka w wyniku uprawiania sportu
Nadwyrężenie nadgarstka objawia się zwykle przewlekłym bólem podczas podejmowania aktywności sportowej (np. gry w tenisa ziemnego lub długotrwałej terenowej jazdy na rowerze). Jedną z możliwych przyczyn dolegliwości jest przeciążenie ścięgien mięśni położonych w okolicy nadgarstka. Często diagnozowane schorzeniem jest m.in. choroba de Quervaina. Schorzenie to polega na zapaleniu pochewki ścięgien mięśni prostujących i odwodzących kciuk. Powoduje to obrzęk przy podstawie kciuka i bocznej strony nadgarstka. Dowiedz się więcej o diagnostyce i leczeniu choroby de Quervaina.
Ból nadgarstka i drętwienie palców
Jeżeli bólowi nadgarstka towarzyszy uczucie drętwienia i mrowienia palców u rąk, może to wskazywać na rozwój zespołu cieśni kanału nadgarstka. Przyczyną dolegliwości jest ucisk nerwu pośrodkowego unerwiającego kciuk, drugi i trzeci palec oraz połowę palca czwartego od strony kciuka. Badanie USG nadgarstka wykonane przez doświadczonego lekarza ortopedę lub radiologa pozwala na wykrycie przyczyny mechanicznego ucisku nerwu. Dowiedz się więcej o diagnostyce i leczeniu zespołu cieśni nadgarstka.
Obrzęk nadgarstka bez urazu, zapalenie stawów nadgarstka
W przypadku nawracającego okresowego bólu stawów nadgarstka i ręki, z towarzyszącym silnym obrzękiem, wskazane jest poszerzenie diagnostyki o badania laboratoryjne w kierunku reumatoidalnego zapalenia stawów. W zapalnych chorobach układowych tkanki łącznej w badaniu USG nadgarstka i ręki ortopeda stwierdza stan zapalny i wysięk w obrębie stawów, czasami też w obrębie pochewek ścięgnistych. Wczesne wdrożenie odpowiedniego leczenia ma kluczowe znaczenie dla spowolnienia progresu choroby i uniknięcia ciężkich deformacji - tzw. ręki reumatoidalnej.
Zwyrodnienie stawu nadgarstka
Ból ręki w nadgarstku bez urazu to także możliwy objaw postępującej choroby zwyrodnieniowej. Zmiany zwyrodnieniowe polegają głównie na stopniowym zużywaniu się chrząstki stawowej aż do odsłonięcia warstwy podchrzęstnej kości oraz powstawaniu patologicznych wyrośli kostnych (osteofitów) podrażniających przyległe tkanki miękkie okolicy nadgarstka. Rozpoznanie ustala się na podstawie badania ortopedycznego ręki oraz analizy typowych dla zwyrodnienia objawów obecnych na zdjęciach RTG nadgarstka i ręki.
Obrzęk nadgarstka a zespół Sudecka
Zespół Sudecka to rzadkie powikłanie po urazie lub operacji ręki i nadgarstka . Najczęściej stanowi ono następstwo złamania kości promieniowej. Choroba Sudecka wiąże się z wytworzeniem patologicznej reakcji układu współczulnego. Objawy zespołu Sudecka rozwijają się stopniowo i prowadzą kolejno do pojawienia się oznak takich jak:
- palący lub pulsujący ból w okolicy ręki i nadgarstka,
- nadwrażliwość na dotyk i bodźce termiczne,
- nawracający obrzęk nadgarstka,
- zmiany w temperaturze skóry - na przemian ocieplona i chłodna,
- zmiany koloru skóry - od białego i plamistego do czerwonego,
- atrofia skóry - skóra staje się cienka, błyszcząca,
- u mężczyzn utrata włosów z okolicy przedramienia,
- postępująca sztywność stawu nadgarstka,
- postępujące osłabienie mięśni przedramienia i ręki.
W każdym przypadku pojawienia się wyżej wymienionych objawów należy zdiagnozować ich przyczyny pod kątem zespołu Sudecka.
Leczenie przeciążeń i urazów nadgarstka
Leczenie operacyjne urazów i schorzeń nadgarstka
Leczenie operacyjne może uwzględniać m.in.:
- leczenie niestabilności nadgarstka - rekonstrukcja więzadeł stawu promieniowo-nadgarstkowego,
- leczenie uszkodzenia kompleksu chrząstki trójkątnej TFCC,
- odbarczenie nerwu pośrodkowego - operacyjne leczenie zespołu cieśni kanału nadgarstka,
- operacje deformacji i powikłań RZS w obrębie nadgarstka i ręki,
- stabilizacja złamania kości łódeczkowatej nadgarstka,
- stabilizacja złamań kości przedramienia.
Terapia manualna stawów i tkanek miękkich nadgarstka
Terapia manualna polega na wykonywaniu mobilizacji i manipulacji stawów, a także technik mięśniowo-powięziowych celem przywrócenia prawidłowej biomechaniki stawów i ułatwienia efektywnego wykonywania wzorców ruchowych. Terapię manualną przeprowadza się w zaburzeniach strukturalnych i czynnościowych przy nadwyrężeniu nadgarstka, a także jako forma leczenia urazów i przeciążeń sportowych. Ponadto terapia manualna pełni kluczową rolę w okresie rekonwalescencji po operacjach nadgarstka i ręki.
Ćwiczenia na nadgarstek
Ćwiczenia na nadgarstek polegają na wykonywaniu ruchów funkcjonalnych w celu:
- przywrócenia lub zwiększenia zakresu ruchu w stawie promieniowo-nadgarstkowym,
- wzmocnienia mięśni odpowiedzialnych za ruchy nadgarstka i siłę chwytu,
- trening koordynacji i precyzji ruchów manipulacyjnych,
- umożliwienia bezbolesnego wykonywania codziennych czynności,
- powrotu do aktywności sportowej przy zminimalizowaniu ryzyka nawrotu kontuzji.
Umów wizytę u lekarza ortopedy diagnozującego i prowadzącego leczenie urazów i chorób nadgarstka
Wybierz lekarza i umów wizytę przez www lub ZADZWOŃ: 12 352 25 25.
Chcesz uzyskać więcej szczegółowych informacji na temat operacji nadgarstka w Szpitalu Dworska w Krakowie? Zadzwoń: 12 352 25 25.
